Temizlik kültürünü yerleştirmek

Dünyanın en çok çöp üreten canlısı hiç tartışmasız biz insanlarız. Çaresiz; ürettiğimiz, tükettiğimiz her şeyden çöp üretiyor ve yaşadığımız her yere çöp bırakıyoruz. Ardımızdan ayak izimiz gibi biz takip eden çöpten bir iz kalıyor.

Çöp üretmeme gibi bir tercihimiz olamadığına göre, yaşadığımız çevreyi kirletmemek adına yapabileceğimiz en kısa ve kesin çözüm; çöplerimizi toplamak, toplayanlara hazırlamak, rastgele atmamak ve içinde yaşadığımız evler kadar, şehirlerimize de sahip çıkmak oluyor.

Maalesef temizlik korunması oldukça zor bir güzellik olduğundan, şehir nüfusunun tamamına yakını gayet titiz ve temiz bir şehir için çaba sarf etse de, belediyeler günlük çöp toplamak bir yana, günlük cadde ve sokaklarda temizlik yapsa da; az da olsa birilerinin hoyratlığı ve vurdumduymazlığı, şu güzelim şehri Ayıntap’ın, bu nadide gazi şehrin sokaklarını, parklarını ve meydanlarını kirletmeye yetiyor.

Bu konuda yapılacak temel çalışmanın daha çocukluktan eğitmek olduğu gerçeğini göz önünde bulunduran belediyelerimizin okullarla birlikte yürüttüğü temizlik projelerinin yanında, son olarak Şahinbey ilçe belediyesinin, temiz sokak ve kapı önlerine ödül vererek özendirmeye çalışması, bir kamu kuruluşu olarak gerçekten takdir edilesi bir çalışma olarak karşımızda duruyor.

Ancak bu çabalar, biz şehir halkının, kapı önlerini temiz tutmak, sokaklarımızı kirletmemek, parklarımıza çöp atmamak için belediyeler eliyle teşvik edilmeye ihtiyaç duyacak kadar duyarsız olduğumuz gerçeğini de ortaya çıkarıyor.

Parklarda gördüğüm her “çöp atmayın” uyarı tabelasının yanından utanç duyarak geçiyorum. Okuma yazma bilecek kadar medeni ama çöpünü yere atacak kadar vahşi bir toplum olamayız! Belediye ya da diğer resmi kurumların, uyarı ya da cezalarıyla çöp atmaktan vazgeçecek kadar yobaz olmamalıyız!

Oturduğu kanepeye tükürmeyen birinin, sokaklara da tükürülmeyeceğini bildiğini düşünüyorum. Salonunun ortasına sigara izmariti atmayan birinin, sokağının ortasına da bunu atmaması gerektiğini düşünebilmesi gerektiğine inanıyorum. Yatağında çekirdek çitleyip kabuklarını yorganın altına tükürmeyen birinin, parklarda oturduğu kanepelerin altına kabuk atılmaması gerektiğini idrak edecek kadar olgun bir insan olması gerektiğini hayal ediyorum.

Bu işin belediye yönüne geçmeden ve onları eleştirmeden önce, halk olarak bilmemiz gereken gerçek şudur: Halkının temiz tutmadığı ve çöp attığı bir sokağı temizlemekle bitirebilecek bir belediye teşkilatı yeryüzünde yoktur. Halkının faydalandığı parklara sahip çıkmadığı bir yerde, hiçbir bakım iç açıcı parklara sahip olmamızı sağlayamaz.

Devletlerin ve belediyelerin cezalarıyla ya da denetlemeleriyle değil; halkın kurallara uymaları, şehirlerine sahip çıkmaları, sokaklarını ve parklarını evlerinden bir parça gibi temiz tutmaları ile medeni bir şehir olmak mümkündür. Hiçbir kamu gücü, günün tüm saatlerinde bizim peşimizde gezip, elimizdeki izmarit ya da mendili veya cips ya da çikolata paketini nereye atacağımızı takip edemez. Bunu sağlayabilecek tek şey; içimizden gelen bir kararlılık ve medeniyet anlayışıdır.

Belediyelerimiz için henüz tasarı aşamasında da olsa; yeni çevre koruma yasası ile yeni bir denetleme ve belki de yük ama neticede hizmetlerini ve şehri koruma yolu açılıyor. Yasayla çevre korumak zorunda kalmamızın ayıbını biz düşünürken, onlardan da bir an önce bu yasaları uygulamalarını ve gerek uyarılar, gerek teşvikler, gerekse cezalarla şehrimizi ve tabi kendi yaptıkları hizmetleri korumalarını bekliyoruz.

Halkımızı doğal olarak gayet iyi tanıyan ve bu konuda ihtiyaç duyulan uyarı ve teşvikler için kafa yoran, emek harcayan belediyelerimize teşekkürü bir borç biliyorum. Ancak yeterli olmadığını ve daha fazlasının gerektiğini onlar da eminim bizim kadar biliyorlar.

Zabıta teşkilatının sadece iş yerlerini denetlemekten ibaret bir vazife sınırı olmadığından yola çıkarak, gereken yerlerde devriye ve denetlemelerle, hiç değilse umuma açık yerlerde işlenen çevre cinayetlerini tespit ve müeyyide uygulanması konusunda adımlar atılmasını bekliyoruz.

Denetlenen ve gözetlenen parkların daha temiz ve korunaklı olduğunu hepimiz biliyor ve görüyoruz. Öyleyse özellikle çok kirletilen ve yıpratılan parklar için mevsimsel de olsa güvenlik ve denetleme ekiplerinin görevlendirilmesi gerekiyor.

Örneğin merkez ilçelerimizden Şehitkamil’de Dülük, Şahinbey’de ise Yeşil Vadi gibi park ve mesire alanları, çok iyi korunan ve düzenlenen yerler olarak öne çıkıyor. Buralarda 24 saat denetleme yapan görevliler olduğunu görüyoruz. Şehrimizin en düzenli ve kullanışlı, içimiz rahat ederek faydalandığımız bu iki büyük güzelliğinin diğer yerler için de örnek olması mümkün olsa gerek.

Tabi ki, her çabanın ve çalışmanın bir faturası olacağını, teknik ya da hukuki boyutlarını, prosedürleri ya da kanunları biz sıradan vatandaşlar bilmiyoruz. Belediyelerimizden beklediğimiz, daha çok denetleme ve müeyyidelerle, şehrin temiz kalmasını, çöplerin sadece toplanmasını değil atılmamasının sağlanmasını istiyoruz. Koruyucu hekimlik gibi koruyucu belediyecilik bekliyoruz.

Belediyelerimizin kendi çalışanlarının da yaptıkları çalışmalarda temiz ve titiz olmalarını beklediğimizi söylemeye gerek duymuyorum ancak sık sık baştan savma işlerle ve basit kirliliklerle karşılaştığımızı belirtmekle yetineyim. Bunu haftaya ayrıca işlemek üzere erteleyeyim.

Milli Görüş için şahitliğimdir

 

İnsan evladının nefsini temize çıkarma sevdasını hepimiz bilerek ya da bilmeyerek yaşıyoruz. Daha ufacık bir çocukken başlayan “ama o da yaptı”, “ama onlar da şöyle yapıyor” gibi savunma mekanizmalarımız hep nefsimizi temize çıkarmak için birilerini kullanmanın ve harcamanın herhalde ilk ve son masum şeklidir. Çünkü orada konu en fazla, fazladan yenilen bir kurabiye ya da yarım bardak meyve suyudur veya iş kavgaya varmışsa, bir tekme ya da yumruk olur.

Zaman geçip, hayat insanı büyüttükçe, konular ve savunma metotları da değişir ve artık masum bir savunma ya da sadece nefsini/kendini temize çıkarmak gibi bir şekilde hoş görülebilecek sebepler yerini, menfaat elde etmek için rakiplerini yok etme amacına dönüşebilir, dönüşüyor da…

Ve fakat konu; din ve dini hayat, İslam ve İslami cemaat veya yapılar olduğunda artık kişisel savunma ya da menfaat temini gibi ferdi amaçları bile gölgede bırakacak kadar büyük bir toplumsal saldırının, kendini makbul ve temiz göstermek için başkalarını kirli ve suçlu ya da en azından zan altında gösterme gayretinin adı, nefsini temize çıkarma sevdasını çok aşar ve bir fitneye dönüşür.

Allah(cc), alim bilinen birini Müslümanların ıslah ve irşadıyla değil iftira ve ifsadıyla meşgul ediyorsa, ona başka bir bela gerekmez. Bu onun “muhabbetullahı” kaybettiğinin ve yakında Müslümanların gönlünden de silineceğinin işaretidir.

 

Kendince İslam’a hizmet etme çalışmalarının temelini ya da duvarlarını, başka Müslümanların “güya” kabahat ya da kusurları oluşturuyorsa, tebliğ ve irşat faaliyetlerini birilerini kötülemeden yapamaz hale gelmişse, tuttuğu yolun doğruluğunu ispat için sair Müslümanları o yola dolgu malzemesi olarak kullanmaktan çekinmiyorsa, gittiği yol peygamberliğin mirasçılığı değil, şeytanın yeni şubesinin açılış konuşmasıdır.

 

Allah(cc) hidayetten ayırmasın! O, kalpleri kayanların ayaklarını da kaydırır ve daha “ne oluyoruz” demeye kalmadan, insan kendini bir kenefin dibinde debelenirken ve diğer Müslümanlara saldırırken bulabilir.

 

Bu vesileyle gündemde yer alan ve çok önceleri Avrupa Milli Görüş Teşkilatları olan ismini İslam Toplumu Milli Görüş olarak değiştiren ve Avrupa’da yaşayan çoğunlukla Türkiyeli ancak kapıları her ırka ve dile açık bir teşkilat olan IGMG hakkında şahitliğimi yapayım.

 

IGMG yani Milli Görüş; uzun yıllar imam veya yönetici olarak içinde bulunduğum, Avrupa’da ve dünyanın başka beldelerinde Müslümanların infak ve teberruları ile ayakta tuttuğu ve ihtiyaç olan her yere koşturan, yardım alan değil yardım eden bir kurumdur.

 

Afganistan’dan Çeçenistan’a, Bosna’dan Moro’ya kadar hemen her yerde, uzattığı yardım eli ile, hürriyet ateşine odun taşıyan, bir çok konuda öncülük eden ve çığır açan faaliyetleriyle rüştünü defaatle ispat etmiş bir camiadır.

 

Bir çoklarımızın adını bilmediği ve haritada yerin bulamayacağı coğrafyalarda, mazlum ve garip insanlar için, her bakımdan elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışan bu kurumun, son yüzyılda Avrupa’da kurulmuş en büyük sivil toplum kuruluşu olduğu gerçeğini hatırlamakta fayda var.

 

Avrupa’da yaşayan herkes bilir ki; kim ve ne olduğuna bakılmadan, dili ya da ırkı sorgulanmadan ya da aşağılanmadan, sadece ve yalnızca Müslüman olan herkes, elini kolunu sallayarak o teşkilatlara girer ve çıkar, hizmetlerden faydalanır ve destek olabilir. Yeter ki, samimiyetle Müslümanlarla birlikte olmak istesin.

 

Kapıları her zaman herkese açık olan ve halen herhangi bir siyasi yapı ile organik bağı olmayan, mensupları arasında farklı politik görüşlerin yer bulabildiği, temelleri İslami bir kurum olmak üzere atılan, kendi fetva komisyonu ve imam yetiştirme çalışmalarının yanında, zekat ve hac organizasyonları, hanımlara ve gençlere yönelik özel çalışmaları, ana okullarından üniversitelere kadar uzanan geniş bir yelpazede sundukları eğitim desteği ile, neredeyse bir devlet kalite ve sürekliliğinde hayırlı ve güzel işler yapan bu teşkilatın karalanmaya ve zan ile suçlanarak, insanların gözünden düşürmeye çalışmanın ne insani, ne dini, ne de vicdani bir izahı yoktur.

 

Böylesine devasa ve kurumsal yapıların içinde, elbette kusurlar bulunur, elbette kusurlu insanlara rastlanır. Bunca yıllık bir teşkilatın içinde bunlar olmasaydı şaşırmak gerekirdi. Ancak geneli aile gibi birbirini tanıyan ve bulundukları ülkelerde İslami yaşantıyı kolaylaştırmak dışında bir amacı olmayan bir yapıyı, tehlike göstermeye çalışmak; bir tür muhbirlik, bir nevi fitnecilik, bir açıdan İslam’a düşmanlık ve bir diğer açıdan şahsi menfaat temini için Müslümanlara iftara atmaktır.

 

Karalamaya çalışanların yüzü kara olsun!

 

Yol ve kaldırımlara sahip çıkmak

Uzun vadeli planlar ve büyük emeklerle paralar harcanarak yapılan hemen her işin en önemli sorunu, bakımı ve korunmasıdır. Doğal olarak her yeninin eskidiği dünya kuralına tabi belediye hizmetleri de zamanla eskiyecektir. Ancak dışarıdan müdahalelerle bu eskime ve yıpranmanın hızlandırılması, hem harcanan kamu servetinin heba olmasına hem de kaliteli bir şehir hayatına mal olmaktadır.

Belediyeler, imkanları ölçüsünde planlamalarla sürekli olarak eskiyen yolları ve kaldırımları yenilemeye çalışıyorlar. En azından şehrimizde bu konuda yoğun bir çabanın olduğunu her yerde görebiliyoruz. Yeni yolların ve kaldırımların yapıldığı kadar, eskiyenlerin yenilenmesi ve yıpranan kısımların tamiri, ciddi bir enerji ve maddi harcama gerektiren işler olarak karşımıza çıkıyor.

Eskime ve yıpranmaların en temel ve belki de kurumlar bazında belediyelerimizin ilk sorumlu olduğu alanı; kullanılan malzeme kalitesi, yapılan işin işçilik kalitesi, doğru zamanda ve doğru yerde, doğru malzemenin kullanılmış olması gibi konular teşkil ediyor.

Yeni yapılan ya da bir sebeple büyük oranda tamir edilmesi gereken bir yolun, öncelikle gerçekten trafik ve iklim koşullarının da gözetildiği, eğim ve düzenlemelerin coğrafi şartlara göre olduğu kadar, seyahat emniyetine göre de yapılması gerekiyor.

Su birikintilerine sebep olan bir asfaltlama ya da kaldırım çalışmasının başarısız olduğunu söylemek için herhangi bir konuda uzman olmak değil; araçla o birikintiden geçmek ya da bir araç o birikintiden geçerken yanında bulunmak ve tepeden tırnağa pis su ile ıslanmak yeterlidir.

Aynı şekilde kaldırımlarda da; yapım hatası sonucu oluşan su birikintileri veya bozulmalar nedeniyle oluşan alanlardan geçerken yaşadığımız tatsız sürprizlerin, hangi harika mühendislik ya da müfettişlik faaliyetleri sonucu karşımıza çıktığını pek düşünmemize gerek kalmıyor.

Hep söylediğim gibi; biz vatandaşız, işin teknik boyutunu ya da imkanların sınırlarını bilmeyiz pek! Aklımızın aldığı en net veri, çöküntü ya da çıkıntılarla uğraşmadan, sorunsuz bir araç seyahati ya da çukura basma derdi olmadan kaldırımda yürüyebilmekten ibarettir.

Belediyelerimizin yaptığı onca güzel işin, eksiklerine rağmen varlığını yaşayarak tecrübe ettiğimiz, yol ve kaldırımın karşılaştığı ikinci ve en anlamsız yıkım faaliyeti ise; gerek kurumsal gerekse kişisel maksatlarla icra edilen, bazı kazı ya da sökme işleri oluyor.

Bir bakıyoruz, mis gibi asfaltın ortasında bilmem hangi internet altyapısı ya da enerji şirketine ait kepçeli araçlar kazı yapıyor. Ardından birkaç güne işleri bitiyor ve kazdıkları alanı toprakla üstün körü doldurup, gidiyorlar. O alan trafiğe açık bir yolda ise, onlarca belki yüzlerce araç bu çukurlara düşüyor, belki bilmem kaç kez o çukurlardan kaçmak isteyen araçların atlattığı ya da atlamadığı kazalar yaşanıyor.

O alan; yaz ise pis bir toz kaynağı, kış ise pis bir su birikintisi oluyor. Şirketin açmayı çok iyi bildiği ve becerdiği asfaltı, kapatmayı bilmemesi ya da becerememesinin mantıklı bir izahını biz bilmiyoruz. Belki belediyelerimiz biliyorlardır. Çünkü o tahribatı yine belediyeler tamir etmek zorunda kalıyor. O tamirat yapılıncaya kadar vatandaş olarak bizim çektiğimiz gereksiz sıkıntı ile belediyenin yaptığı gereksiz harcama ortada kalıyor.

Bu firmaların ya da inşaat gibi bir gerekçe ile kaldırım ve yolları tahrip eden herkesin mutlaka belediyelerden izin alması gerektiğini zannediyorum. Öyle ya, bu yolların ve kaldırımların yapıcı ve koruyucusu belediyeler olunca, yetkilisi de herhalde onlardır. Onlardan habersiz bir kazı yapılamadığı gibi, kazılan yerin öylece bırakılıp gidilmesi de mümkün olmamalı!

Herhangi bir vatandaş nasıl keyfi istediği gibi bir yeri kazıp, kaldırım ya da yolu tahrip edemiyorsa veya ettiğinde cezası varsa -ki herhalde vardır-, firmaların da takip edilmesi ve hem maddi kaybın telafisi sağlanmalı, hem de oluşan ve bir daha asla orijinali gibi olamayacak olan tahribatın faturası kendilerine ödetilmelidir.

Hiçbir asfalt tamirinin orijinalinin yerini tuttuğuna şahit olamadık henüz, aynı şekilde kaldırım taşları da bir kere yerlerinden oynadı mı bir daha eskisi gibi düzgün ve kullanışlı olamadığı gibi, görsel kalitesini de koruyamıyor.

Belediyelerimizden ricamız; yollarımızı yaptıkları kadar sahip çıkmaları, kaldırımlarımızı düzenledikleri kadar korumalarıdır. Oluşan keyfi müdahale ve olduğu gibi bırakıp gitme rahatlığı manzarasının önüne geçilmesi, vatandaş olarak bizim belediyelere olan kurumsal saygımızı artıracak ve aramızda benzer işler yapmaya kalkacaklar için de verilmiş birer ders olacaktır.

Denetleme kamu düzeninin en değerli parçasıdır. Bunun yerel otoriteler tarafından hissedilir biçimde uygulanması, bir şehir disiplini ve kamu düzeni oluşumunun vazgeçilemez yoludur.

Bastığımız yeri toprak diyerek geçmeme eğitimi ile büyüdüğümüz bir memlekette; bastığımızın kaldırımların ve geçtiğimiz yolların da sahipsiz olduğunu zannettirmemesi gerekiyor.

Salgın, Tedbir ve Kader

 

Rüzgarın şiddetli estiği zamanlarda, dalından kopan yapraklar savrulur, son bir güçle tutunanlar yerlerinden koparılır. Toprağın tozu ile yaprağın ufalanmasından oluşan bir karışık bulut havayı kirletir, gözleri kapatır, ayakları taşlara takar.

Kuruması takdir edilen yaprağın başka bir şansı ya da seçeneği yoktur. Kuruyacak ve dalından kopup düşecektir rüzgarın insafına…

Büyük olayların, salgınların ya da savaşların, insanları sürükleyen birer fırtınaya benzediğini düşünüyorum. Herkes tutunduğu yerin sağlamlığı, tutuşunun kalitesi ve duruşunun gücü kadar etkileniyor illaki.

Fert planında kendimize has birer akıbet kaderimiz olduğu ve herhangi bir ağaçta salınan yeşil yapraktan aslında pek farkımız olmadığı gerçeğiyle bir kere daha, büyük çapta yüz yüze gelmiş bulunuyoruz.

Eceli yani dalından kopup düşme zamanı gelenlerimiz için bir rüzgar yetecektir. Kimisi için bu rüzgar; savaşta atılan bir mermi ya da bomba olurken, bir başkası için gözle görülmeyen bir virüs ya da bir diğeri için başka sebep bulunmadığında söylenen, kalp krizi gibi esintiler olacaktır.

Ecel geldiğinde bir sebep bulunur, bu dünyanın kanunudur. İnsan, canı verenin aldığını hatırladığı an Müslüman olur, kaderine teslim olur.

Kader, önüne geçilemeyen bir yazgı olduğu gibi, tedbir almak her birimiz için ayrı bir farizadır. Tıpkı namaz kılmak ya da oruç tutmak gibi. Kişinin kendi canına kastetmesini ya da başkalarının canına haksız yere kıymasını haram kılan İslam, tedbirsizlik ya da dikkatsizlik nedeniyle birilerine zarar vermeyi de bize yasaklamıştır.

Tedbir almanın kadere karşı çıkmak ya da razı olmamakla ilgisi yoktur. Zira biz kaderimiz kapsamında başımıza gelecek olanın, tedbir sebebiyle gelmesini ya da gelmemesini umarız. Ve gelse de gelmese de işte kaderimiz budur deriz. Tedbir sadece bir sebeptir, vesiledir, yoldur hatta duadır.

Tedbir almakla kader durdurulmaz, aksine kader zaten o işin durması olarak yazılmıştır da, biz tedbir alarak durmasına şahitlik ederiz ve imtihanın sırrı bozulmamış olur. Yine bütün tedbirlere rağmen başımıza gelenin de kader olduğunu kabulleniriz.

Hastalıktan korunmak ya da hasta olduğunda tedavi için yollar aramak, doktor doktor dolaşmak, tedaviler denemek de aynı şekilde kadere isyan ya da itiraz değil; bizzat İslam’ın bizden istediği gayet Müslümanca bir davranış şeklidir.

Elimizden geleni yaptıktan sonra başımıza gelene sabır ve kabul ise Müslümanlığımızın gereğidir. Hala ısrar ve inatla, neden başıma bunun geldiğini düşünmem ve bunu isyana vardırmam, kabullenemem ve sebep olan eşya ya da insanlara nefret duyarak gaflete düşmem ise, kendi kişisel felaketimin habercisi olur.

İnsanız elbette canımızı acıtan her şeye kızarız. Virüslere de kızarız, koca devletlere de. Ancak nihayetinde kaderin, her şeye kadir olan Allah(cc)’in yaratmasıyla meydana geldiğini ve bizim ancak tedbirler kadar etkimiz olduğunu, onların da sonucunu yine bizim belirleyemediğimizi unutmamamız gerekiyor.

Hastalıklar ve sebep olan virüsler Allah(cc)’in yarattığı imtihanlardır. Tedbirler ve tedaviler ise Allah(cc)’in farz kıldığı yollardır. Hastalığın ya da salgının getirdiği sıkıntı ve zorluklara sabretmek imandandır. Daha zor durumda olanları gözetmek ve kollamak ise insanlıktandır.

Tedbir duadır evet; ellerle yapılan bir duadır, dikkatle yapılan bir duadır, tedavilerle yapılan bir duadır. Kabulüne Allah(cc) karar verir; dilerse bu dünyada bizi korur, dilerse bela ve hastalıklarla temizleyerek katına alır ve ahirette duamızın karşılığını verir.

Kader ise kaçınılmaz olarak başa gelen ve gelecek olandır. Vesileler ve sebepler gözlerimizi kör etmemeli, edilmesine yol açacak söylem ve eylemlerden de kaçınılmalıdır.

Salgın, umumi bir bela ve imtihandır. Tedbirlerle kaderimize doğru yol alıyoruz. Salgınla ilgili hangi teori ya da fikre kanaat edersek edelim, neticede gittiğimiz yer, kaderimiz olacaktır.

Kader, önünde durulamayan bir rüzgardır; alır ve götürür bizim gibi kuru yaprakları. Velakin, taze ve güçlü yapraklara dokunmaz genellikle ama bazen goncaları da koparır kaderin esintisi ve bazen sert eser; ne genç tanır ne yaşlı, ne taze bırakır ne bayat, kopartır eceli geleni dalından.

Unutulmaması gereken; virüslerin de Rabbinin Allah(cc) olduğudur. Her şeyin kaderini takdir edenin dilediği bir zamanda o da eceline ulaşacak ve sona erecektir. Bize düşen, o zamana kadar bedenlerimizin ve ruhlarımızın sağlığını korumak için tedbir almak ve kadere teslim olmaktır.

Şehrin iyilik potansiyelini harekete geçirmek

Gaziantep bir göçmen şehridir; bu dün de böyleydi bugün de böyle ve halen de bu durum kesintisiz devam eden bir süreç olarak karşımızda cereyan eden bir hakikattir.

Sıkıntılı coğrafyalardan, barınmak ve normal bir hayat sürmek umuduyla kaçanların ya da göç edenlerin, ekonomik gücü ve tarihinden gelen ortak bir mirasın toprağı olması, kültür ve kimliklerin çokluğuyla, kendine yer bulmanın kolay olduğu bir şehir olarak Gaziantep, biraz da bu göçlerin oluşturduğu ve yükselttiği bir beşik olmuştur.

Gelenler sadece yer bulmamış aynı zamanda birlikte getirdiklerini bu şehrin toprağına katarak bir medeniyetin harcına katkıda bulunmuşlardır. İlim ve kültür alanından tutun, sanat ve edebiyata, meslek ve iş alanlarına varıncaya kadar, elle tutulur ve gözle görülür bir zenginlik böylece inşa edilmiştir.

Zorluğu ve hayatın sıkıntılarını zamanında göğüslemiş insanlar ya da öyle insanların çocukları olan Antepliler; zor zamanlarda onlara sığınan, bir barınak ya da yiyecek arayacak durumda garip olanlar kadar, araçlar dolusu paralarla kendine gelen herkese kucak açmıştır.

Yaşananlardan rahatsız olan ve genellikle kendileri de göçmen kökenli olan, az bir kesim olsa da; çoğunluk bu ev sahipliğini bir onur saymakta ve bir şeref madalyası gibi omuzlarında taşımaktadır.

İşte bu şehrin gerek idarecilerinin sosyal meselelerde sıcak ve samimi yaklaşımları ve devletin geniş bağrını açmaları ile, gerekse hayır sahiplerinin ellerinden gelen bir yana gönüllerinden geldiği kadar, yardım ve destek olmaları sonucu, yüzbinler kendine sıcak bir yuva ve tok bir karınla baş koyacak birer yastık bulabilmişlerdir.

Elbette hala Gaziantep’te acilen yardıma ihtiyacı olan kişi ya da aileler vardır ve olmaya da devam edecektir. Bu dünyanın kanunudur ve gariplerin olduğu kadar, iyi durumda olanların da imtihanıdır. Dünyanın en zengin ve gelişmiş kentlerinin kaldırımlarında binlerce evsiz barksız insanın hayat sürdüğü bir çağda yaşıyoruz. İyi ya da kötü, yaşananlardan etkilenmemek ve steril bir ortamda, hiçbir sıkıntıya bulaşmadan yaşamak için insanlıktan nasibimizin olmaması gerekir.

Resmi sosyal yardımların yıllardır yoğun bir şekilde devam ettiği şehrimizde, devletin madden değil ama belki bürokratik adımlar nedeniyle yetmediği yerlere, bizzat biliyoruz ve şahitlik ediyoruz ki; valilik ve belediyeler gibi kurumların yönlendirmeleriyle zenginler ve sivil toplum kuruluşları büyük bir gayretle el uzatmaktadırlar.

Örnek olarak; merkez ilçe belediyelerimizden özellikle Şahinbey belediyesinin, olur olmaz, aklımıza zor gelecek sebeplerle halka dağıttığı gerek ayni, gerekse maddi yardımın hesabını biz takip etmekten aciz kalıyoruz. Ülkenin en tepe kontrol mekanizmalarının bile takdirle karşıladığı bu gayretin fark edilmemiş olması mümkün değildir.

Bütün bu gayret ve çalışmalara rağmen bir yerde bir garibanın aç ya da açıkta kalması da mümkündür. Bundan dolayı bu devasa çabayı göz ardı etmek gerçekten büyük nankörlük olur.

Gerek resmi kurumlar gerekse sivil toplum kuruluşları, her türlü sıkıntılarında yanlarında olmak için bu ihtiyaç sahiplerini arıyor ve buluyorlar. Bunun en kesin yolu ise, böyle bir duruma düşenlerin nereye müracaat etmesi gerektiği konusunda bilgilendirilmesidir ki, bunu da ancak şahit olanlar, çevresindeki akraba ya da komşuları yapabilirler.

Çoğu zaman zor duruma düşen insan, bir adım mesafede bulunan yardıma uzanmayı bile düşünemeyebilir. O halin sıkıntısını çeken bilir. Eşe, dosta, akrabaya anlatılamayacak hal, bir yabacı gibi görünse de, resmi ya da sivil bir yardım kurumuna anlatılabilir.

Bu sebeple, hele de bu zor zamanlarda; gözümüzün daha bir açık olmasına, çevremizde neler döndüğünü takip etmeye ve durumunun zor olduğunu hissettiğimiz tanıdık tanımadık birine rastladığımızda, onu incitmeden yönlendirmek mümkünse bizzat kendisini yönlendirerek, değilse yardım kuruluşlarına bilgilerini ulaştırıp, el uzatmalarını isteyerek bir derde derman olmaya çalışmaktan daha hayırlı bir iş yoktur.

“Her şeyi devletten beklememek lazım” şeklinde espri yapmak için kullandığımız basit cümle aslında önemli bir hakikate işaret ediyor. Devletin gözünden kaçan garipler olabiliyor. Herhangi bir yardım kuruluşunun ulaşamadığı ihtiyaçlar olabiliyor. İşte tam da bu gibi zamanlarda; toplumun tamamının tek bir canlı gibi hareket etmesine ve her gözün tek bir göz gibi etrafı takip ederek, ihtiyaçları şehrin beynine ve ellerine iletmesi gerekiyor.

Bu noktada, gerekeni yaptıklarını ve ellerinden gelen her yere el uzattıklarını bildiğimiz resmi kurumlarımıza ya da belediyelerimize diyecek pek bir lafımız yok, iş vatandaşa yani bizlere düşüyor.

Her toplum parçası bir insan bedeni gibidir. Bir yanında eksiklikler ve acılar olduğunda diğer yanları da sıkıntılara ortaklık ederek çare aramaya koşar. Başı ağrıyan elleriyle başını ovalar, eli acıyan gözleriyle ona bakar, ayaklarıyla çaresine koşar. Bu aileden başlayarak, akraba ve komşularla genişleyen bir sosyal tedavi içerikli hayat tarzıdır.

Acıyan yanlarımıza dokumaktan ve çare için adım atmaktan geri kalmayalım, zira bu; insan olmamızın ve bu toplumda yaşamamızın sadakası değil gerekliliğidir. Zorda olanların rahat içinde yaşayanlardan bir alacağı vardır. Borcumuzu ifa etmek için peşlerinden koşmaktan başka yol yoktur. Bilirsiniz her alacaklı kapımıza gelmez!

 

 

Saadet asrını anlamak

 

İnsan yaratılışı gereği, örneklik ve önderliğe ihtiyaç duyar. Hatta tarihin kaydettiği çok büyük lider ve önderlerin de mutlaka bir örnekleri, yol gösterenleri vardır. Doğumundan itibaren bir örnekliğe göre kendine şekil veren insan evladı, ne kadar büyürse büyüsün, öğrenmekten ve örnek almaktan asla müstağni olamaz. Ancak nefsine tapınan egoistler müstesnadır belki.

Fıtrat dini İslam, insanın ruhunun ve bedeninin oluşturduğu topyekun benliğinin, ihtiyaç ve meyillerine, hatta refleks ve hislerine göre bir din ve hayat düzenidir.

“Asr-ı Saadet” terkibiyle benimsediğimiz, örneklik ve önderlik asrı, bu dinin bir ütopya ya da hayaller dünyası kurgulamadığının, bizzat hayatın içinde ve insanlar için bir din olduğunun en güzel delillerinden birisidir.

Bu güzel gerçeklikten kıvamında faydalanmak, asla göz ardı etmemek, nimet bilmek, dünya ve ahiret saadetini elde etmenin yolunu bulmak için izlerinden yürümek, her akıl ve izan sahibi için en güzel tercih olur.

Sahabeyi tanımak ve sevmek bizim için, bu dine ve hayat düzenine imanımızın en doğal sonucudur. Kelimeyi Tevhid ile ikrar ettiğimiz risalet sahibi Muhammed(sas)’in dostlarını, yol arkadaşlarını, cefakar ve vefakar ilk nesli; hem dinimiz için hem gönlümüz için şifa kaynağı bilmek, örnek almak, ifrat ya da tefrite kapılmadan o kervana katılmak, bizim için hayatın en değerli varlığı, en vazgeçilmez değeri olarak sinemizde durur.

Sahabenin tamamı belki yiğit birer savaşçı değillerdi, ama gerektiği yerde sonuna kadar yetecek bir yüreğe ve yeterli yiğide sahip bir topluluktular; bu yüzden onların tamamı bize kahraman gelir, tamamına hayranlık duyarız. Hayallerimizin kahramanları onlardır.

Sahabenin tamamı ne zengin ne de tamamı fakirdi ama gerektiği yerde dünyanın bütün servetinden vazgeçebilecek zühde sahip olanlar olduğu gibi, en ağır şartlarda gıkını çıkarmadan hayata devam edecek kadar büyük tevekkül sahibi olanları da çoktu; bu yüzden bize dünyanın en büyük iman ve tevekkül sahibi topluluğu gibi gelirler ve el hak öyledirler.

Sahabenin tamamı çok büyük alimler değillerdi ama gerektiği yerde gerektiği kadar bilgiye sahip olan bir topluluktular; bu yüzden bize hepsi alemin ilmini yutmuş alimlerden daha büyük ilim sahipleri gibi gelirler ve el hak öyledir; onların bildiği hakikat bizim öğrendiğimiz lafı guzaftan pek büyüktür.

Sahabe bir hayal değil; hayat sürmüş, acı çekmiş, sevinçler yaşamış, gülmüş, ölmüş bir nesildi. İnsandı onlar; hayattan tat almayı en az bizim kadar bilir ve isterlerdi, ama sınırlarını Allah(cc)’in koyduğu nizama göre ayarlamak onların şiarı idi. Onların da canı yanardı ama söz konusu Allah(cc) ve Rasulü(sas) olduğunda canlarını hiçe sayabilirlerdi.

Açlık onlar için de zordu, çıplak ayakla sıcak kumlarda yürümek eğlenceli değildi. Medine’nin soğuk sabahlarında sarınacak bir giysi bulamadan evden çıkmak, onları da üşütürdü.

Onların bizden en büyük farkları; inandıkları hakikatlere gerçekten inanmış olmaları idi, söylediklerinin doğru olması, ahitlerine sadık olmalarıydı. Sevdik dedikleri Rasulullah(sas) için başlarını feda etmekten çekinmeyecek kadar sevdalarında samimi idiler.

Dillerinin ucuyla iman etmediler bütün hücreleriyle kavradılar bu dini, ellerinin ucuyla vermediler bütün varlıklarını tek seferde ortaya dökecek kadar feda ettiler her şeylerini, oklarının ucuyla savaşmadılar bütün yüreklerini koydular savaş meydanlarına.

Muhammed(sas), Hamza(r.a.)’in boş evinin kapısından bakıp, “ardından ağlayanı bile yok” derken bütün samimiyet ve yüreğiyle oradaydı. O’nun gözyaşlarını görüp, “anam babam sana feda olsun ey Allah’ın Rasulü” diyen sahabe, gerçekten anne ve babalarını O’nun uğrunda feda etmekten zerre perva etmeden tarihe yazıldılar!

Düzgün adamlardılar, düzgün bir hayat yaşadılar. Düşmanlıkları da açık ve netti, dostlukları da. Hesaplarını dünyaya ve insanlara göre değil ahirete ve cennete göre yaptılar. Görseydik deli diyeceğimiz kadar Müslümanlardı, bizi görmelerini pek istemeyeceğimiz insanlardılar.

Geldiler, gönderildiler, dünyaya bir “Asr-ı Saadet” mührü vurup geçip gittiler. Yüzleri hep saadetle gülümsemedi belki ama kıyamete kadar anıldıkça yüzleri ağartan ve güldüren bir hatıra bıraktılar.

Allah(cc) onlardan razı olsun, bizi onların yolunun yolcusu kılsın, izlerinden ayırmasın…

Kent Estetiği ve yatay mimari

Dünya kurulalı beri, insanoğlunun karnını doyurmaktan bir sonraki vazgeçilmez ihtiyacı elbette barınmadır. Bu derdine derman olmak için, bir bina inşa etmeyi Rabbinden vahiyle öğrenen Adem(a)’dan bu yana, yanlarımızda dört duvar ve üstümüzde bir çatı ile yaşama ihtiyacımızı gidermek için epey çeşitli metotlar geliştirdik.

Bina inşa etmeyi yeterince güvenli görmeyenlerin mağaralarda, kendinden çok emin olanların çadırlarda yaşadıkları zamanlar ise, bir vakıa olarak tarihe geçti.

Bütün devirlerin ve medeniyetlerin kendilerine özgü bir mimari geliştirdiğini, toplumların refah ve gelişmişlik durumlarıyla, inşa ettikleri ev veya kurum binalarının kalite ve estetiği arasında bir bağ olduğu artık tartışılmaz bir gerçeklik olarak biliniyor.

Gaziantep’te bilmem kaç bin yıl öncesinden kalan mozaiklerle süslü, sayısız villa kalıntısından, hayatın zenginler için her zaman oldukça lüks olduğunu görebiliyoruz. Tabii ki, bütün toplumun villalarda ve mozaiklerle süslü havuzlarda sefa sürmediğini tahmin edebilmemiz gerekiyor.

İnsanların ihtiyaçlarını ellerindeki imkanlarla, en iyi derecede gidermekten başka bir yolları yoktur, çoğu zaman.

Bugün şehrimizin gecekondu mahallelerinde yaşayan ve neredeyse nüfusun yarısına denk gelen kesimi arasında, daha iyi evlerde yaşamak, araçlarını sokak aralarında değil bu iş için ayrılmış ve düzenlenmiş yerlere park etmek, çocuklarının her an bir köşeden çıkacak araçlar arasında değil kaza endişesi taşımadan oyun alanlarında, parklara oynayabileceği gerçek bir şehir ortamında yaşamak gibi hayalleri ve hatta planları vardır.

Bu şartları değiştirmek için bulduğumuz çözümün, evleri üst üste dizerek hatta bırakın evleri, koca bir mahalleyi üst üste yığarak oluşturduğumuz, çok ama çok katlı apartmanlar ve doğal olarak siteler yapmak; bir yandan gücümüzün yettiği en iyi şartlara ulaşmayı sağlarken, diğer yandan sahip olduğumuz mahalle kültürünü, sokak hayatını, çocukların ve gençlerin aidiyet hissini, insanların komşuluk ilişkilerini, kısaca sosyal hayatımızı açıkça tehdit etmekle kalmıyor, yok ediyor.

Ülke genelinde bir sorun olarak görülen ve hemen her zeminde onaylanan, ancak ne hikmetse bir türlü vazgeçilemeyen çok katlı hem de oldukça çok katlı apartman dikme sevdamız almış başını gidiyor. Alternatif olarak düşünülen ve bir tür “uydu kent” olarak planlanan ancak ya henüz yeterince kabul görmediğinden ya da şehir merkezine çok uzak olduğundan belki de çok az talep görecek bazı projelerin çözüm olmayacağını, en azından kısa vadede bir çare olmadığını görmek için halka kulak verilmesi yeterli olacaktır.

Yeni imara açılan şehre yakın ya da bitişik tüm alanların, çok katlı apartman yani çok getirisi olan yatırım aracına dönüştürülmesi, toprak sahiplerini memnun edebilir. Onların yanında, ucuz olsun da isterse onuncu katta olsun, isterse iki oda olsun ama benim olsun diye düşünen, sınırlı geliri olan insanları da bir yere kadar memnun edebilir.

Fakat şehrin estetiğini, insanların insan gibi yaşama ihtiyacını, Gaziantep’in şehre has sosyal yaşam kültürünün devamını isteyen ve düşünen, hatta planladığını söyleyen belediyelerimizin, hala ve ısrarla, her bir karışa bir apartman diktirme çabasını anlamak mümkün değil!

Gerek ekonomik gücün çekimiyle aldığı göçler, gerekse son yıllarda yaşanan mülteci akını nedeniyle, nüfusu bir yılda 5 yıllık artışı yakalayan ve buna rağmen bunca insana yeten bu şehrin, gerçek bir kent estetiğine ihtiyacı olduğu ortada. Bunu sağlamanın ilk yollarından birinin de, yatay mimari olarak isimlendirilen ve devletin zirvesinde de kabul görüp tavsiye edilen; az katlı ve çok daha sosyal konutlar olduğunu hepimiz biliyoruz. Eminim belediye yetkilileri de biliyorlardır, belki de bizden daha iyi.

Bu işin çaresi, aslında bulunmuş olan çarenin şehre getirilmesidir. Şehrimizin belediyelerinin, birer prestij projesi olarak inşa ettikleri, Gaziantep tarihinden ve kültüründen esinlenen, az katlı ve gerçek bir mahalle ortamı sağlayan bazı örnek çalışmaları var. Yapılması gereken, bu örneklerin yeni imara açılan yerler için standart haline getirilmesinden ibaret.

Kentsel dönüşümlerin de, belediyeler için bir kazanç kapısı değil, şehir için bir kurtuluş ve refah projesi olmasının yolu, az katlı ve nispeten yatay mimari modeline uygun binalar inşa etmekten geçiyor.

Gaziantep’in deprem kuşaklarına yakınlığı düşünüldüğünde, sadece bugünün değil, gelecek nesillerin de refah ve mutluluğunun devam etmesi için artık gökyüzüne değil toprağa yakın yaşam ortamları kurmamız gerekiyor.

Bundan en fazla 50 yıl sonra, şu an bu şehrin estetik ve mimarisine yön verenlerin belki de hiçbiri hayatta olmayacak ancak yerimize gelen nesil, ardımızda bıraktığımız şeyin, beton yığınlarından ibaret olduğunu gördüğünde bizi pek hayırla yad etmeyecektir.