İmam Buhari
olarak meşhur olan hadis alimimizin eseridir. İslam akaidinin müdafası da denilebilecek
olan eser Yusuf Özbek tarafından İlahi Kelamın Müdafaası ismiyle tercüme
edilmiş 1992 yılında İstanbul’da İz Yayıncılık tarafından basılmıştır.
Kısaca İmam
Buhari’nin hayatı:
İsmi Muhammed bin
İsmail bin İbrahim bin el-Muğire el-Cu’fi el-Buhari, Ebu Abdullah’tır. H. 194 /
M. 810 yılında Buhara’da dünyaya gelmiş ve H. 256 / M. 870 senesinin Ramazan
Bayram gecesi Semerkand’ta vefat etmiştir. İslam tarihinin en meşhur
muhaddislerinden biridir. Onun el-Cami’us-Sahih’i, Kur’an’dan sonra müslümanlar
için en güvenilir eser olma hüviyetine sahip olup sünnetin en güvenilir
kaynağıdır. Bunun yanısıra günümüze kadar ulaşan bir çok eseri mevcuttur.
Onlardan biri olan Halku Ef’ali’l İbad eserinin tercümesinin bir özetini bu
derlemede bulacaksınız.
Halku Ef’ali’l
İbad ve’r-Reddu ale’l-Cehmiyye
Bu kitap bir
dönem pek revaçta olan Allah Kelamı Kur’an’ın mahluk olduğu iddialarını
reddetmek temelli bir eserdir. Bu konularda sapkınlığıyla meşhur Cehmiyye’ye
reddiye olarak yazılmıştır. Günümüzde de benzer sapkın fikirlerin müdafiileri
mevcut olup sık sık gündeme gelmektedirler.
Bu eserde işlenen
konuları ana başlıklar olarak sıralayacak olursak:
1.
Allah(cc)’in
kelam sıfatının isbatı.
2.
Kaderin
ve Allah(cc)’in ilminin isbatı.
3.
Kulların
fiillerinin yaratılmış olduklarının isbatı.
Bu kitabında
Buhari, bu konulardaki şüpheleri zikrettikten sonra Kitab ve Sünnet ile
alimlerin sözlerinden o konularda rivayet edilen açık delilleri gözler önüne
sermektedir. Eserde zikredilen hadislerin tam senedlerini özete almayarak
kısaltmaya çalışacağız, bazı yakın metinlere sahip hadisleri ve dipnotları almasakta
en kısa zamanda tüm tercümeyi arapça metniyle birlikte pdf formatında
yayınlamaya çalışacağız.
1.
CÜZ
İlim Ehlinin
Allah(cc)’in Kelamını Değiştirmek İsteyen Dinsizler Hakkında Söyledikleri
1.
Süfyan
bin Uyeyne dedi ki: 70 senedir kendilerine ulaştığımız şeyhlerimiz, ‘Kur’an
Allah’ın kelamıdır ve mahluk(yaratılmış) değildir’ demişlerdir.
2.
Süfyan
es-Evri’yi şöyle söylerken iişittim: Bana Hammad bin Süleyman dedi ki; ‘müşrik
Ebu Fulan’a onun dininden beri olduğumu ulaştır, o Kur’an mahluktur demekte.
3.
Halid
bin Abdillah el-Kasri’nin bir Kurban Bayramı günü Vasıt’ta hutbesine şahit
oldum. Şöyle diyordu: ‘Hadi dönünüz, kurban kesiniz, Allah kurbanlarınızı kabul
etsin ben ise el-Ca’d bin Dirhem’i kurban edeceğim. O, Allah’ın İbrahim’i dost
edinmediğini, Musa’ya da hitab etmediğini iddia etti. Allah, onun
söylediklerinden alidir, müünezzehtir.’ Daha sonra minbderden aşağıya indi ve
onu kurban etti. (el-Ca’d bin Dirhem bu fikri ilk ortaya atan kişidir, Halife
2. Mervan’ın mürebbisi ve kaynıdır.)
4.
Vehb
bin Cerir şöyle demiştir: Cehmiyye zındıktırlar zira onlar Allah’ın Arş’a
istiva etmediğini ileri sürüyorlar.
5.
Yezid
bin Harun, kendisinden başka ilahın bulunmadığı Allah’a yemin ederek dedi ki:
Kur’an’ın mahluk olduğunu söyleyen zındıktır. Bunu söyleyen tevbeye çağrılır,
tevbe eder, aksi halde katledilir.
6.
Abdullah
bin Mübarek’e, ‘Rabbimizi nasıl tanıyabiliriz?’ diye sorulunca; ‘Göklerinin
fevkinde Arş’ının üzerinde’ cevabını verdi.
7.
Ali
bin Abdillah dedi ki; Kur’an Allah’ın sözüdür, onun mahluk olduğunu söyleyen
kafirdir, arkasında da namaz kılınmaz.
8.
Ebu
Zer(ra) dedi ki: Rasulullah(sas) buyurdu; ‘Allah (avc) buyurdu ki, benim
bağışlamam da kelamdır, azabım da kelamdır. Bir şeyi dilediğim zaman, ona ol
derim o da oluverir.’
9.
Habbab
bin Eret(ra) dedi ki, ‘gücünün yettiğince Allah’a yaklaş, sen O’na O’nun
kelamından daha sevimli birşeyle yaklaşamazsın’.
10.
Ebu
Abdurrahman es-Sülemi diyor ki, ‘Kur’an’ın diğer sözleri üstünlüğü Rabb’in
diğer yaratıklara üstünlüğü gibidir’.
11.
Ebu
Zerr(ra); ‘Ey Allah’ın Rasulü peygamberlerin ilki kimdir? Dedim, buyurdu ki: ‘
Adem’. Dedim ki, ‘O Nebi mi idi?’, buyurdu ki: ‘Evet, kendisine hitab olunmuş
biir peygamber idi’.
12.
Cabir
bin Abdullah(ra) dedi ki, Nebi(sas) buyurdu ki: ‘Babanın karşılaştığı şeyi sana
müjdeleyeyim mi? Allah(cc) babana perdesiz olarak hitab etti ve ona ‘Kulum dile
benden’ buyurdu. O da dedi ki, ‘Ya Raba, beni dünyaya geri gönder de senin için
bir daha öldürüleyim.’ Allah: ‘Onların geri dönmeyecekleri hususunda karar
verdim’ buyurunca o, ‘o halde insanlara halimizi ulaştır, Ya Rabb’ dedi. Bunun
üzerine Allah(cc) şu ayeti inzal buyurdu: ‘Allah yolunda öldürülenleri ölüler
saymayın bilakis onlar diridirler, Rabb’lerinin yanında rızıklandırılırlar.’
(Ali İmran 169) (Cabid’in babası Abdullah bin Amr, Uhud şehidlerindendir.)
Kulların Fiileri
1.
Huzeyfe,
Nebi(sas)’in şöyle buyurduğunu söyledi: ‘Muhakkak ki Allah, her sanatçıyı ve
sanatını yaratır.’ Şu ayeti de zikretmek gerekir: ‘Ve Allah sizleri ve
yaptıklarınızı dayaaratmıştır.’ (Saffat 96)
2.
İbn-i
Abbas(ra) dedi ki: ‘ Acizlik ve beceriklilik (her ikisi de) kaderdendir.’
3.
İbn
Abbas(ra); ‘herşey kaderledir hatta elini yanağına koyman bile’ demiştir.
4.
Ebu
Hureyre(ra) anlatıyor: Kureyş müşrikleri, Nebi(sas)’e gelerek kader konusunda
tartışmaya girdiler, bunun üzerine Allah: ‘Her şeyi bir kader ile yarattık’
(Kamer 99) ayetini indirdi.
5.
Bir
çok sahabeden rivayet edildi ki; Nebi(sas) ‘Amellerin en faziletlisi
hangisidir?’ diye soruldu. Buyurdu ki, ‘Allah’a iman, Rasulünü tasdik ve O’nun
yolunda cihaddır.’
6.
Ebu
Hureyre(ra)’den şöyle işittim, Nebi(sas) buyurdu ki; ‘Müezzine sesini uzattığı
süre zarfında mağfiret olunur.’
7.
Ömer
bin Abilaziz: ‘Yumuşak ezan oku, aksi takdirde yanımızdan uzaklaş’ demiştir.
Hicreten Sonrea Araplaşma
1.
Said
Bin Cübeyr(ra) İbn Abbas(ra)’dan mushafların satışı hususunda şöyle dediğini
nakletti: ‘Bunlar sadece el ürünlerini satan musavvirlerdir.’
2.
Ali
bin Ebi Talib(ra)’den şöyle buyurduğu rivayet olunmuştur: ‘İnsanlar üzerine
öyle bir zaman gelecek ki,İslam’dan geriye ancak ismi, Kur’an’dan da ancak
resmi kalacaktır.’
3.
Buhari
dedi ki: Nebi(sas)’e ‘Hangi insanların kıraatı en güzeldir?’ diye sorulunca;
‘Dinlediğinde onun Allah(cc)’den korktuğunu anladığın kişi’ cevabını verdi.
4.
Muaz
bin Cebel, ‘Ey Allah’ın Rasulü söylediklerimizden sorumlu muyuz, yaptıklarımız
yazılıyor mu?’ diye sorunca, O(sas) ‘Nası burunları üzerinde cehenneme
sürükleten, faydasız boş sözlerinden başkası mıdır?’ buyurdu.
5.
Risalet
Allah’tandır, Rasule tebliğ etmek, bize de O’na teslim olmak düşer. Zuhri
1.
CÜZ
1.
Nebi(sas)
şöyle buyurdu: Allah, ilmi insanların gönüllerinden çekip çıkarmakla kaldırmaz lakin
ilmi alimleri kabzetmekle kaldıracaktır. Hatta yeryüzünde tek bir alim bile
kalmayacak ve insanlar cahil reisler edinecekler. Bunlara soru sorulacak, onlar
da bilgisizce fetva verecekler, hem kendileri sapacak hem de başkalarını
saptıracaklar.
2.
Abdullah
bin Mesud(ra) altınla süslenmiş bir Kur’an görünce; ‘Hakikatte mushafın en iyi
süslenmesi onun okunmasıdır’ dedi.
3.
Ubade
dedi ki; Rasulullah(sas)’den işitipte hakkınızda hayır olduğunu gördüğüm hiç
bir hadisi biri dışında size bildirmeden bırakmadım, o hadiste şudur:
Rasulullah(sas)’i şöyle buyururken işittim: ‘Sizden burada bulunan bulunmayan
ulaştırsın, kim Allah’tan başka ilah olmadığına ve O’nun tek ve şeriki
olmadığına şehadet ederek ölürse cennet ona vacip olur.’
4.
İbn
Abbas(ra) şöyle dedi: Ey müslümanlar topluluğu, Allah, Peygamberinize tahrif ve
değişimden uzak, okumakta olduğunuz kitapların Allah’a zaman bakımından en
yakını ve başka şeyler karışmamış olan Kitab varken, nasıl oluyor da ehli
kitaba birşey soruyorsunuz? Halbuki Allah, ehli kitabın Allah’ın kitabını
değiştirmiş, tağyir edip ve onların bu kitapları kendi elleri ile yazmış
olduklarını, ayrıca az bir ücret karşılığı birşe satın almak için ‘bu Allah’ın
katındandır’ dediklerini sizlere bildirmiştir. Yahutta size gelmiş olan ilim
onlara soru sormaktan nehyetmiyor mu? Hayır vallahi, biz onlardan hiç birisinin
sizin üzerinize nazil olan bir husustan sual ettiklerini görmüyoruz.
Nebi(sas)’in
Rabbinden(cc) Zikredip Rivayet Ettikleri Hakkında Bab
1.
Ebu
Hureyre’den rivayet edildi, o da Nebi(sas)’den o da Rabb’inden(cc) şöyle
rivayet ediyor: ‘Bana bir karış yaklaşana ben bir arşın yaklaşırım, bana bir
arşın yaklaşana bir kulaç yaklaşırım.’
2.
Ebu
Hureyre(ra) dedi ki; Nebi(sas)’den işittim, dedi ki: ‘Allah(cc) şöyle buyurdu;
Ben beni zikrettikçe ve benim için dudaklarını hareket ettirdikçe kulumla
beraberim.’
Nebi’(sas)’in Allah(cc)’dan Gayrı Kimsenin Sözleri ile İstiazede
Bulunmadığı Hakkında Bab
1.
Nuaym
bin Hammad dedi ki: ‘Mahluka sığınılmaz, ne kulların ne cinlerinne insanların
ne de meleklerin sözleri ile sığınılır.’
2.
Abdullah
bin Mes’ud(ra) dedi ki; ‘Ey Allah’ın Rasulü, hangi günah daha büyüktür?’ diye
sordum. Buyurdu ki; ‘Seni yaratmış olduğu halde Allah’a ortak koşmandır.’
‘Sonra hangisi’ dedim. Buyurdu ki; ‘Yiyecek korkusuyla çocuğunu öldürmendir.’
‘Sonra hangisi’ dedim. Buyurdu ki; ‘Komşunun karısı ile zina etmendir.’ Ve
Allah(cc), Nebi(sas)’in kavlini tasdik için , ‘Onlar Allah ile beraber bir
başka ilaha tapmazlar’ (Furkan 68) ayetini indirdi.
3.
Abdullah
bin Ömer dedi ki: ‘İbadetlerden ilk eksilecek olan gece teheccüdü ve onda
kıraatin yüksek sesle yapılmasıdır.’
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder