Kültürel iktidarın temeli

Tarihin değişik dönemlerinde, “sünnetullah” gereği, zenginlik ve refah dünyayı dolaşıp durmuştur. Coğrafi konumlar ve sosyal şartlar elbette bir çok avantajlar sağlasa da; kalkınma ve ilerlemenin/gelişmenin temeli, güç ve adalet üzerine atılmıştır.

Güçsüz adalet; toplumsal ya da uluslararası münasebetlerde belirleyici rol alamamış, sadece duygusal bir yoğunluk olarak kalakalmıştır. Adaletsiz güç; bir yere kadar zenginlik getirse de, refah ve saadet gibi asıl insani ihtiyaçları karşılamaktan çok uzak olduğundan, sonuç olarak zulüm ve baskı, dolayısıyla gerilik ve mutsuzluk üretmiştir.

Dün ve bugün, refah seviyesi yüksek toplumlarda öne çıkan en belirleyici kıstas, adaletin ne kadar hüküm ferma olduğudur. Adalet seviyesi, bir açıdan dünyada iktidar olmanın kuralıdır. Çünkü iktidarlar halklarının desteğini almaksızın ayakta duramaz, dursa da; bir medeniyet, gelişmişlik ve adalet duygusu ile emniyet hissi veren devlet ve toplum oluşturamazlar.

Dünyanın geri kalanına haksızlıklar ve hatta apaçık zulümler icra ettiği halde, halen batı devletlerinin mevcut gücü, ellerinde tuttukları zenginlik ve bunu görece de olsa halklarına adaletle paylaştırmalarından kaynaklanıyor. Tabii ki devlet gücü, sadece zenginliğin paylaşımında değil, insanlar arasında yaşanan davalarda da, toplumun genelinin kendisine haksızlık yapılmayacağı inancını ve emniyetini hissetmesini sağlamakla perçinleniyor.

Halklar devletin temelleridir; bu temel kendinden emin ve sağlam, sarsılmaz bir dayanak oluşturursa, ortaya güçlü devletler çıkar.

Zenginlik ve güç ise, sadece dünya sisteminin maddi getirilerini değil, manevi kaynaklarını da yönetebilmeyi mümkün kılıyor.

İletişim araçlarını ellerinde tutan ve bunlar yoluyla bir kültür ve hayat görüşünü yaymayı, kendi varlık ve geleceğinin teminatı gören bugünün batısı, geçmişin meşhur diktalarından bu yumuşak şekliyle ayrılıyor.

Gerçi batının; gerektiğinde kendisine başkaldırması muhtemel toplumları, jandarması ABD eliyle terbiye etme yöntemi de bir kenarda duruyor ve bu yönüyle de tarih boyu değişmeyen, gaddar ve zalim firavunluk sistemini devam ettiriyorlar.

Yine de, orduları ve bombalarıyla yıktıkları ile medya ve kuklaları eliyle yıktıklarını mukayese ettiğimizde, asıl ve tehlikeli olanın; insanların canlarını ya da mallarını almaları değil, benlik ve bilinçlerini köreltmeleri, duygu ve düşünce dünyalarına hakim olmaları, insana ve hayata bakış açılarını belirlemeleri, yaşam ve yönetim tarzlarını dayatarak ya da benimseterek, kabullendirmeleri olduğu ortaya çıkıyor.

Kaybedilen canlar geri gelmez ama nesiller devam eder, çalınan mallar geri gelmez ama yenisi kazanılır, hatta gasp edilen topraklar bile bir gün geri alınır da; aklını, şuur ve benliğini, geçmiş ve gelecek tasavvurunu, dine ve dünyaya bakışını kaybeden bir toplumun geri dönüşü, tekrar kendi oluşu, köklerine tutunuşu ve yeniden dirilişi çok ama çok zor ve düşük bir ihtimal olarak görünüyor.

Uzun yıllar önce, cemaatimiz arasında bulunan Somalili bir siyahi kardeşimizin, “diğer Somalilerin ona saygı göstermesi gerektiğini, zira renginin onlardan biraz açık olduğunu” söylediğini hatırlıyorum. İşte bu büyük bir kaybediş ve kölelikten daha tehlikeli bir esarettir.

Ancak yine vahyin haber verdiği tarih, bize bu devranın beklenmedik zamanlarda ve beklenmedik şekillerde kırıldığını ve oluşan çatlaklardan kuru topraklara sular yürüdüğünü ya da denizlerin dağlar gibi açılıp, adalet ve merhamete yol verdiğini anlatıyor. Bereket ve rahmeti elinde bulunduran Allah(cc) bize, devranın dönüp durduğunu müjdeliyor.

Bu yüzden söylemeye devam edeceğimiz bir hakikat olarak; dünya adalet üzere duruyor ve adalet ancak ve sadece, dünyayı ve içindekileri var eden Allah(cc)’in sınırları ile sağlanabiliyor. Bütün mesele; bizim ne kadar adil insanlar olduğumuz ve ne kadar adil bir toplum oluşturduğumuzla alakalı, gerisi nasip…

Coğrafya kanundur

Dünyanın mutlak hakimi ve düzenleyicisi Allah(cc) tarafından konulan bir hayat kuralı vardır. Bunun pek çok yönü ve aşaması olsa da, basit temel gerçeklerden birisi şudur; bitki ve hayvanların en güzel yetişecekleri ve yaşayacakları birer coğrafyaları vardır. Hatta bunlardan bazıları, yerleri değiştirildiğinde yaşayamazlar, çürürler, ölürler.

Kutup ayısını ülkemizde barındırabilir ve ortam doğal şartlara uydurulursa yaşaması temin edilebilir ama asla kendi vatanında olduğu gibi sağlıklı olamaz. Suni şartlar hayatta tutar evet ama sadece hayatta tutar.

Hurma ağacını çöllerin sıcaklarından uzaklarda yetiştirmek için sarf etmeniz gereken gayret ve masraf, elde edeceğiniz ürünün karşılayamayacağı kadar büyüktür.

Bir diğer yol ise, şeytanın fısıldadığı (Nisa 119) fıtratını bozma, değiştirme ya da genleriyle oynayarak uyum sağlar hale getirmedir. Bugünün dünyasının en büyük tehlike ve tehditlerinden birisi olarak karşımıza çıkan genleriyle oynanmış veya hormonlu dediğimiz, tatsız ve faydasız birçok ürün var maalesef.

Söz konusu insan olunca; coğrafyanın yani yaşanan toprakların, şartların, adetlerin, geleneklerin, her açıdan kültürlerin hatta genetik yetenek veya eksiklerin hiçbir etkisi olmadan, herkese her şartta geçerli bir kurallar veya kanunlar manzumesi çıkartmak, uygulamak ve başarılı olmak mümkün olabilir mi?

Allah(cc)’in dini, temel delillere bağlı kalınarak ama coğrafyalara, halklara ve içinde bulunulan şartlara göre şekillenen fetvalarla yaşanır. Bu değişimin temelleri bizzat Kur’an ve Sünnet ile atılmıştır.

Namaz gibi temel ve olmazsa olmaz bir ibadet, savaşta ya da yolculuk gibi zor şartlarda değişime uğrar. Oruç gibi sembolleşen bir ibadet, kişisel sağlık durumuna ya da yolculuk gibi özel durumlarda değişime uğrar yani mecburiyeti kalkar o kişiden.

Sünnette gördüğümüz pek çok uygulamanın yanı sıra, ilk asırlardan itibaren genişleyen ve farklı toplulukların içine dahil olduğu, devasa İslam ümmetinin dinlerini yaşamaları için gerekli olan ortamların oluşmasında, alimlerimizin bu değişim ve esneklikten faydalanarak fetvalar üretmesi, bir vakıadır.

İmamlarımızın bir şehirde verdikleri fetvanın bir başka şehirde değişmesi gibi durumlar, gayet olağan bir süreçlerdir. Birkaç yüz yıl önce, başka bir toplumda verilen fetvaların günümüzde değişmesi kaçınılmazdır. Mesele sadece, bu işi yapabilecek kabiliyette alimlerimizin olup olmadığı sorusunda kilitlenir.

Biz Allah(cc)’in dininde bile böylesi bir alana sahipken, birilerinin batılıların kendi toplumları ya da menfaatleri çerçevesinde düzenlediği yasalar ve kurallarla; bizi, coğrafyamızdaki bin bir çeşit insan toplumunu, adetlerini, yaşam şartlarını, gelenek ve kültürlerini dikkate almadan, bunlara tabi olmaya mecbur etmesinin başarısızlıkla sonuçlanması normaldir.

Biz ve benzerimiz onlarca ülke, batıdan devşirilen düzenlemelerle, sadece son 100 yılda şu an olduğumuz noktaya geldik, daha da beter olma yolunda ilerliyoruz.

Kumaş kaliteli ve terzi marifetli görünse de, bu elbiseler bize uymuyor, ya sıkıyor ya sarkıyor. Zorlamak çare olmuyor, çözüm üretilemiyor.

Israrla ve bir tür inatla, insanların ürettiği bir kural ya da kanunlar silsilesinin, sonuçları kötü olduğu ortaya çıktığı halde, uygulanması için çaba sarf etmek kadar abes bir iş olmasa gerek.

Hiçbir aslanı bir tutam otla çağıramaz, bir keçiyi de omlet yemeğe davet edemezsiniz. Aslan ota geliyorsa, size saldırıp parçalamaması için, ya karnı tok ya da genleriyle oynanmış olması gerekir. Keçi omlet ikramını kabul ediyorsa, yanında sunulan bir dal yeşillik içindir.

Ve fakat biz insanız, dahası ve ötesi Müslümanız! Ne bir lokma et için gavurun sofrasına oturabilir ne de bir tutam ot için, namerdin semtinden geçebiliriz.

Başkalarının iyi dediği ve öyle kabul ettiği kural ve kanunların bizim toplumumuz için de iyi ve güzel olduğunu söylemek, basit ve aşağılayıcı bir taklitçilik olur. Her toplumun ve halkın kendi dinamikleri, kültürleri ve yetenekleri çerçevesinde, nesiller boyu oluşan ve sürekli değişimler geçirerek güncellenen bir adet ve gelenekler manzumesi vardır.

Güncel bir örnek olarak; 18 yaşından küçük bir kızla evlendi diye bir adama tecavüzcülerle aynı cezayı verir ve aynı koğuşa atarsanız, kanunlara göre doğru bir şey yapmış olsanız da, bu apaçık bir zulüm olur. Üstelik, aynı yaşta başka bir kızın, evlilik dışı beraberliğini överek haberleştiren bir medya düzeniniz varsa, toplumu kanunlarla ifsat ediyorsunuz demektir.

Kanunlar, coğrafyalara göre değişmek zorundadır. Kanunlar, halkın inancını ve kültürünü dikkate almak zorundadır.

Kanunlar adalete hizmet etmek zorundadır..

Medeniyet bizim oralıdır

Merhum Akif’in İstiklal Marşı’nda;

“Ulusun, korkma, nasıl böyle bir imanı boğar,
Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.”

Dediği canavar, dişlerine protez yaptırdı ve gırtlağımıza yapıştı, boğdu bizi. Başımızı gövdemizden ayırmakla yetinmedi, bedenimizi de paramparça etti. Bazı parçalarımızı yedi, yuttu ve sindirdi, artık onlar yok! Bazı parçalarımızı kan-revan içinde attı bir kenara, bazılarımızı elleriyle besledi, büyüttü, kendine “köpek” etti.

Canavarın dişlerine yaptırdığı protezler; sayısız türde ve çeşitte, çapta ve menzilde, mermiler ve füzelerdi. Batılı canavarın ağzından dökülen ve iyi şeyler zannettiklerimiz de bu füzeden dişlerin arasından, demokratik hareketler yapan kıvrak dilinden geçip geldi kulaklarımıza.

Bize söylenen, yüzyıllardır batının geliştiği, ilerlediği ve bir medeniyet kurduğu idi. Hepimiz böyle büyütüldük ve uyutulduk. Arada uykumuzda yediğimiz tekmeleri rüyadan sayıp, gözlerimizi açmaya bile zahmet etmedik. Ama canavarımız doymak bilmeyen iştahıyla, dünyanın her yerindeki zenginliklere saldırdı. Yoluna çıkan insanları da soğukkanlı bir katil endamıyla katletti.

Soy kırdılar! Nesilleri yok ettiler! Ülkeleri tarumar ettiler.

Zenginleştiler ama medenileşemediler.

Ellerindeki güç ve imkanları, sahip olduklarını korumak ve çoğaltmak için kullandılar ve kullanmaya devam ediyorlar.

Sadece 100 yıl önce Afrika’da, bütün suçu emrettikleri kadar hızlı çalışamayan bir babanın evladı olmak olan, binlerce çocuğun elini ya da ayağını kestiler. Yetmedi, bir süre sonra büyük katliamlar ve soykırımlar uyguladılar. Karşılarına geçmesi muhtemel halkları birbirine düşman edip, savaştırdılar ve sınırsız cinayetler işlemeleri için, silah ve mühimmat sağladılar. Bedelini de ülkelerini sömürerek fazlasıyla aldılar ve almaya devam ediyorlar. Milyonlarca siyah derilinin bedenleri üstüne bir zenginlik kurdular.

Sadece 100 yıl önce Mısır’da, esir aldıkları on binlerce Osmanlı askerlerini kimyasal silahlarla kör ettiler. Milyonlarca Müslümanı Balkanlardan sürerken yaşanan felaketlere alkış tuttular. Yollarda çamurlara kanları ve nehirlerin sularına etleri karışan en az 2 milyon Müslümanı insandan bile saymadılar.

Buna benzer örnekleri, İslam coğrafyasının hemen her köşesinde görmek sıradan bir tarihi vakaya dönüştü. Kafkaslar, Yemen, Irak ve Kuzey Afrika’nın tüm kuzeyi boyunca işgal ve kan, ölüm ve katliam salgın gibi yayıldı.

Bütün bunlar sadece 100 yıl kadar önce yaşandı.

Yetmedi, 90’ların başında Avrupa’nın ortasında, yalnız ve sadece Müslüman oldukları için yüzbinlerce insana kıyıldı. Seyrettiler…

Kıyılanlar Müslüman olduğunda, nasılsa bir anda kan damlayan dişleri ile dillerini ısırdılar ve sustular, sadece seyrettiler.

Son 8 yıldır Suriye’de canına kıyılanlar da Müslümandı, yıkılan Müslümanların ülkesiydi, yok edilen İslam’ın hatırasıydı, seyrettiler.

Sadece seyretmekle kalmadılar, alkışladılar. Yetmedi kendi katillerini ürettiler, katil sürülerini sahalara sürdüler. 3 kuruşluk menfaatleri için 3 milyon Müslümanın can vermesini sorun olarak bile görmediler.

Ama sürekli, yüzsüz ve iğrenç bir sırıtkanlıkla bize demokratik naralar attılar, insan haklarından dem vurdular, üstten emirler yağdırdılar. İçimizdeki aptallardan ve ahmaklardan bol miktarda destekçi ve bol miktarda malzeme buldular. Yalanlarına inanıp ayaklarına kapanan yerli köpeklerini çok iyi beslediler ve zenginleştirdiler.

Çünkü onlarda olan şey bu idi: Zenginlik. Onu verdiler.

Bu yerli köpekler de sahipleri gibi vahşi idiler, öyle eğitildiler ve kendi halklarının kanını içmeyi, etini yemeyi, dolayısıyla batılı efendilerinin köpekliğini yapmayı marifet saydılar. Adları değişse de köpeklikleri değişmedi.

Medeniyetten nasipleri, erdemli bir dünya görüşü ya da insanlığa ve tüm varlıklara onurlu bir hayat vaadi olmadı. Ama öyleymiş gibi konuştular ve inandırdılar pek çoğumuzu.

Şimdi, avazımızın çıktığı kadar bağırıyoruz; işin aslı öyle değil arkadaşlar! Batılılar zengin oldular, zenginliklerini çaldıkları ile sağladılar, bizden çaldıklarıyla sağladılar. Vikinglerin korsanlığı hala devam ediyor. Artık onların sunduklarına inanmayı bırakın, medeniyet bizim buralıdır, onlarda gördüğünüz sadece zenginliktir.

Zenginler; iyi yaşar, iyi yer, iyi giyinirler ama buna medeniyet denilmez.

Medeniyet; dünyaya ve içindekilere, adalet ve merhametle hükmetmektir.

Medeniyet; insanların canlarına, mallarına, nesillerine, dillerine ve dinlerine dokunmamaktır.

Medeniyet; dinini ve dilini dayatmamaktır, kültürünü fakir halkların kafalarına yüklememektir.

Baksanıza, 1400 yıldır bu topraklarda hakim olan İslam’dı; Balkanlar 400 yıl bizim hükmümüzde kaldı ama ne dinleri, ne dilleri, ne kültürleri yok olmadı, korundu. Soyları kırılmadı, devam etti. Her dinden ve milletten insan, varlıklarını bizim korumamızda bugünlere kadar devam ettirdiler.

Batının genetik deneylerle ürettiği canavarlar bu topraklara salınıncaya kadar, bizden kimse bir Yezidi ya da başka bir azınlığa, sadece isimleri veya dinleri sebebiyle saldırmadı. İslam dünyasının tam ortasında, ilk çağlarda fethettiğimiz topraklarda, bu insanlar şeytana bile tapınarak varlıklarını sürdürdüler.

Ehli Kitap dediğimiz Yahudi ve Hristiyanlardan bahsetmeye bile gerek yok.

Medeniyet; İspanya’da Müslümanlar hakimken özgürce yaşayan ama yönetim Hristiyanlara geçince soykırımdan kurtulmak için yine Müslümanlara sığınmak zorunda kalan Yahudilere İstanbul’un kapılarını açmaktı…

Medeniyet; Kudüs’ü 400 yıl adalet ve erdemle idare etmek, kan dökülmesine, soy kırılmasına, din dayatılmasına engel olmak, mülk hakkına sahip çıkmaktı.

Bizim batılı demokrasi havarilerinden alınacak herhangi bir medeniyet dersimiz yoktur, çünkü medeniyet kelimesini lügatlere yazdıran biziz, dünyaya öğreten biziz.

İnsanlığın peygamberlerin vahiy çizgisinde kurduğundan, daha iyi bir yönetim şekli ya da adalet sistemi düşünebilme ihtimali olmadı, yoktu, olmayacak ve halen de yoktur.

İnsan gerçekten basit biri

Neye kulak kesildiysek, bir diğerine sağırız; neye gözümüzü diktiysek, başka şeyleri bulanık görüyoruz; neye bağladıysak gönlümüzü, ondan gayrısına kapıları değil, pencereleri de kapatıyoruz.

Hemen her konuda, önceliklerimize ve menfaatlerimize/faydamıza uygun olanlara takılıp, gerisini biraz hatta tamamen erteleyebiliyoruz.

Sözlerimiz böyle, fiillerimiz böyle, dünyamız böyle, ahiretimiz böyle, akrabalığımız böyle, arkadaşlığımız böyle.

Kapasitemiz bu kadar demek ki; bir nesneye odaklanabiliyoruz, gerisini baştan savma, üstünkörü, dostlar iş başında görsün hesabı yapıp geçiyoruz, çok şey söyler gibi konuşup susuyoruz.

Büyük laflar etmeyi seviyoruz, büyük işler yapıyormuş gibi görünmeyi, çok becerikli zannedilmeyi, çok bilen biri muamelesi görmeyi, beğenilmeyi, övülmeyi, sevilmeyi seviyoruz.

Samimiyetimiz; şehrimizin varoşları kadar bakımsız ve geri, gülümsemelerimiz plastik cerrahlar eliyle onarılmış oyuncaklar kadar başarılı, bakışlarımız atmosferdeki hava boşlukları kadar boş ve türbülans sebebi, hayatlarımız bir Firavun bencilliğinde, Nemrud hırsında, Karun cimriliğinde, Belam yüzsüzlüğünde devam ediyor.

Hepimiz aynı olduğumuzdandır belki de; hiç birimiz sırıtmıyoruz bu ortamda, uyum sağlamak insan cinsinin en iyi becerdiği şeydir, diyoruz.

Yok birbirimizden farkımız, insanız ve pek basitiz. Allah(cc) bizi “adam” yerine koyup dünyayı ayaklarımıza sermiş, biz dünyanın ayaklarına kapanmışız. Gördüğümüz dünyanın kokuşmuş ayaklarına kapanmak, göremediğimiz ahiretin saltanatından sevimli ve kabul edilebilir gelmiş. İnanmış gibi yapıp, yokmuş gibi yaşadığımız ahiret, uzak gelmiş bize, ölüm uzak…

Bu basitlikle yeryüzünde sürdürdüğümüz hayatın 2 metre yeraltında, kemikleri toprağa karışmış geçmişin varlığını unutmak, yaşamışların ve yaşamamış gibi unutulmuşların halinin başımıza geleceğini de önemsememek biz insanlara has bir yetenek.

Doğup büyüdüğüm semtin Düztepe’sinin sadece bundan 100 yıl önce mezarlık olduğunu ve bugün orada yaşayanlardan can verenlerin, başka bir tepe olan Yeşiltepe’ye gömülüyor olmaları gerçeği bana bundan çok değil 100 yıl sonra, yaşadığımızın değil öldüğümüzün bile unutulacak olduğunu söylüyor.

İşte bu basit hikaye, kimseye minnet etmemeyi ve kimseyi minnet altında bırakmamayı gerektirecek kadar.

İşte bu basit insan, çok fazla kendini bir şey zannetmemeyi ve başkalarını da çok fazla bir şey görmemeyi öğrenecek kadar.

İşte bu basit hayat, çok fazla dünyanın gamını çekmemeyi ve çok fazla kimselere gam olmamayı anlatacak kadar.

İşte bu basit dünya, çok fazla takılmaya değmeyecek ve çok fazla sahiplenmeyi kabul etmeyecek kadar.

Rahat olun; hikayenin sonunu hepimiz biliyoruz, bilmez gibi yaşamaya devam edeceğiz, sorun değil insanız, basit bir insan…

İyiliğin Anahtarı: Merhamet

Hayatın temel onuru, iyiliktir. Her türden, her ırktan, her görüşten ve dinden insanın ortak iddiası iyiliktir çünkü. İyilik büyük bir iddiadır ve her iddia gibi ispata muhtaçtır.

Sorabilseydik kendisine, Firavun da iyi olduğunu iddia edecekti yahut Nemrud. Ebu Cehil de kendince iyi idi ve yaptığı her şeyin mantıklı bir açıklaması vardı.

Firavun insanlara tanrılık ediyordu, yedirip içiriyor dahası onun istediği yaşıyor, istemediği ölüyordu. Nemrud da hakeza öyleydi. Ebu Cehil derseniz, hacılara su veriyordu adam, Kabe’ye en pahalı kilimleri o örterdi hatta.

Ama zalimdiler, sayısı belirsiz insan, onların zulmünden paylarını aldılar. Acılar çektirdiler insanlara ve hakim oldukları topraklarda zarar vermedikleri canlı türü, neredeyse kalmadı; hayvanlara da acımadılar, bitkilere de…

Güç ve imkan onlardaydı ama eksik olan, onların iyi olmasına ve tarih boyunca iyilerden olarak anılmalarına engel olan bir şey vardı. Her şeyin kendisi ile başladığı bir şey, iyiliğin kendisiyle başladığı ve yokluğuyla bittiği bir şey: Merhamet.

Hayatın tohumu muhabbettir belki ama herkesi o halkanın içine dahil etme ihtimalimiz yoktur, çünkü muhabbet kalpten gelen bir histir ve kontrolü elimizde değildir. Oysa merhamet; öğrenilen ve öğretilebilen, kontrollü ya da kontrolsüz icra edilebilen, hem bizden olanlara hem de olmayanlara gösterilmesi gereken, kainatın düzenini varlığı ile devam ettiren bir duygudur, davranış biçimidir, erdemdir, ahlaktır.

İnsan, hayvan veya bitki hatta cansız varlıklara bile merhamet duyulur. Sebepsiz yere bir taş yerinden sökülmez, toprağa zarar verecek bir madde dökülmez. İnsani bir gereklilik olmadıkça, yaprak koparılmaz, hayvana da kıyılmaz.

Yeryüzü ve içindeki her şey, insan için yaratılmıştır ve insana hizmete münhasır kılınmıştır. Fıtratın kanunu budur. Fıtratın Rabbi Allah(cc), insana bu derece bir üstünlük vermiş olsa da, bunu sınırsız ve kontrolsüz bırakmamıştır. İnsanı, bencillik ya da kibre düşmekten kurtaracak, çevresine ve bütün varlığa karşı fıtrata uygun yani normal davranmasını sağlayacak ve Rabb’inin sınırlarına uymasını sağlayacak duygu da merhamettir.

Merhamet, iyiliğin anahtarıdır yani iyilik için merhamet yetmez ama iyiliğin kapısından girmek için merhamet gerekir. Öfkeyi, kıskançlığı, kini ve nefreti, düşmanlığı engelleyebilecek duygu merhamettir.

Hata edenleri affetmenin, şahit olunan kusurları örtmenin, zorda olana yardım etmenin, mağdur olanı korumanın, ayağı kayanı tutmanın, darda kalana el uzatmanın, yıkılanı desteklemenin kaynağı merhamettir.

En güzel isimler kendisinin olan Allah(cc)’in, besmeleye Rahman ve Rahim isimlerini eklemesi, merhametin ilahi bir fermanı gibidir. Her gün ve her an sürekli tekrar tekrar hatırladığımız, her işimize başlarken yeniden ve mutlaka hatırlamamız istenen şey merhamettir.

Mutlak güç ve otorite sahibi, dilediğini yapan ve asla engel olunamayan, dilediğini kahreden ve helak eden, intikam alıcıların en güçlüsü, varlığın kaderini elinde bulunduran Allah(cc), bizim O’nun en çok merhametini hatırlamamızı istemiş, bunu varlığa sultan yaptığı Süleyman(a)’dan (Neml 30), varlığa rahmet yani merhamet sebebi (Enbiya 107) kıldığı Muhammed(sas)’e kadar bütün elçilerine öğretmiştir.

İyi olmanın ve iyiliğe başlamanın anahtarı, besmele ile başlayabilmektir; besmele ile başlanamayan iş kötüdür ve merhametsizliktir. Başlarken Rahman ve Rahim olan Allah(cc)’in anılamadığı işten hayır beklenmez.

Tam da bu sebeple, münasebet kurduğumuz ya da kuracağımız insanları, bu değerli merhamet süzgecinden geçirmekte her zaman fayda vardı, bugün artık çok daha fazla bir fayda var. Merhametsiz insanlarla aramıza bir kalkan koymanın gerekliliği, göz ardı edilmemesi gereken bir zorunluluktur.

Basit merhamet testleriyle muhataplarımızın durumunu anlayabiliriz. Mesela; gereksiz ve sebepsiz yere bir böceği öldüren birinin, güç ve imkan bulduğunda ve keyfi istediğinde daha büyük cürümler işlemesi muhtemeldir. Yeşil bir dalı keyfi yere kıranın, bir ormanı da keyfi yere yakması muhtemeldir. Tırnağınızı sebepsiz yere kıranın, gün olduğunda ve canı istediğinde boynunuzu da kırması muhtemeldir. Ayağınıza basmaktan zevk alanın, bir gün başınıza basması da muhtemeldir.

Alemlere rahmet Muhammed(sas)’in ümmetinin merhameti kaybetmesi, aslında peşinden gitme iddiasında olduğu peygamberinin izini kaybetmesi demektir. O’nun izini kaybedenin sonu ise; dünyada zillet ve meskenet, ahirette ise acı ve elem verici bir azaptır.

"Allah, merhametli olanlara rahmetle muamele eder. Öyleyse, sizler yeryüzündekilere karşı merhametli olun ki, semada bulunanlar da size rahmet etsinler. Akrabalık Rahman'dan bir bağdır. Kim bunu korursa Allah onunla bağ kurar; kim de koparırsa, Allah da ondan bağını koparır." (Ebu Davud, Tirmizi)

Cennetin kapısına doğru

Zor zamanların en zor günlerindeydi ülke ve Antep, I. Dünya Savaşı’ndan çıkmış bir ülkenin, adım adım işgal edilen topraklarının kıyısında bir şehirdi.

1919 kışı zorlu başlamıştı. Kasım ayında İngilizlerden bölgenin işgal hakkını alan Fransız birlikleri adım adım ilerliyordu. Halep’in Antep sancağı, savaşlardan çıkmış imparatorluğun yaralı bir şehri olarak düşmanı bekliyordu. Osmanlı ordusunun şerefli bir subayı olan Mehmet Sait Bey, köy köy dolaşıyor, sokak sokak şehri adımlıyor ve halkı direnişe hazırlanmaları için teşvik ediyordu.

Fransızların işgali kesinleştirmek amacıyla büyük bir birlikle Antep’e hareket ettiği haberleri üzerine; Mehmet Sait Bey kendisine verilen Şahin Bey lakabının hakkını veren bir gayretle 200 civarında gönüllü ile Fransız birliklerinin Antep’e geliş istikameti olan Kilis yolunda, Elmalı Köprüsü ve çevresinde düşmanı durdurmak için siper aldı.

Şubat soğuğunda devam eden direniş, Fransız birliklerinin bu kahraman müfrezenin siperleri önünde perişan olmasını sağladı. Fransız ordusunun iki büyük taarruzu geri püskürtülmüştü.

O günlerde Antep Müdafaa Heyeti’nden gelen durum hakkında bilgi isteyen notuna Şahin Bey’in cevabı kısa ve netti:

“Müsterih olunuz. Düşman arabaları cesedimi çiğnemeden Antep'e giremez!”

Yaşanan hezimetin öfkesiyle kuduran Fransız kuvvetleri, 25 Mart 1920'de daha büyük bir kuvvetle yeniden Şahin Bey ve çetelerinin üstüne yürüdüler. Fransızların 8 bin piyade ve 200  süvariden oluşan birliğinde, ayrıca; bir top bataryası, 16 Ağır makinalı tüfek, çok miktarda otomatik tüfek ve 4 tank mevcuttu. O günün şartlarında olabilecek en iyi donanımıyla bu ordu, Şahin Bey’in şehitlerden sonra 100 kişi civarında kalan, erzak ve cephane sıkıntısı çeken, gönüllüler müfrezesinin üstüne yürüdü.

Bütün öfke ve kinlerini mermi yapıp yağdırdılar. Köprüyü alamadılar ancak çatışmaların 4. gününde Şahin Bey’in yanında sadece 18 yiğit Antepli kalmıştı.

Şehir halkı yaklaşan Fransız ordusunu durdurmak için Kilis yolunda cansiperane savaşan Şahin Bey ve askerlerinin kahramanlık haberleriyle çalkalanıyor, şehit haberlerinin getirdiği hüzün, Fransızların durdurulmasının gururuyla içi içe giriyordu. Gençlerin her biri birer şahin olmak için diş biliyor, ihtiyarlar geçmişin kahramanlık hikayelerini anlatarak halkın ruhlarını bıçak gibi biliyorlardı. Her biri keskin birer bıçak olmuş delikanlılar, büyük bir azimle direnişe hazırlanıyordu.

Şahin Bey ve arkadaşlarından, Fransız ordusunun durdurulduğu haberi değil şehadet haberleri bekleniyordu aslında. Başka bir ihtimal yok gibiydi. Buna rağmen, sayısı ve silah gücü bilinmeyen ama az çok tahmin edilen Fransız ordusunun yoluna taş koymak için başlarını ortaya koyan bu yiğitlerin  gösterdiği kahramanlık herkesi etkilemişti ve direnmek için 7’den 70’e Antep hazırdı.

İşte o günlerde Şehreküstü semtinde konuşlanan heyete, Şahin Bey ve arkadaşlarının acil erzak  ihtiyacı olduğu haberi geldi. Heyet cehennemden farkı olmadığını bildikleri cephe hattına, yardım götürmenin ne tür riskler barındırdığını çok iyi biliyordu. Bu yüzden gönüllü aranmasına karar verdiler.

Karargah çevresinde her biri birer şahin gibi bekleşen ve ihtiyaç anında şehrin her yanına haber götüren, malzeme taşıyan delikanlılardan bir grup koşa koşa gönüllü oldu. İşte onlardan biri de babasını Çanakkale’ye yolcu ettiğini hayal meyal hatırlayan ama dönüşünü asla göremeyen Ahmet’ti.

Ahmet, dedesinin her akşam anlattığı Rus harbi hatıralarının yanı sıra babasının da şehit olduğu Çanakkale destanının hikayeleriyle büyümüş ve 14 yaşına gelmişti. Kendini bildi bileli evlerinde savaş ve şehadet konuşulurdu. Gerçi Antep halkından evinden şehit vermeyen var mı idi ki? Tüm Osmanlı yurdu gibi Antep’te 3 kıtada kan döken ve can veren bir devletin şehriydi.

Gözünü kırpmadan ateşe dalmaya hazır bu küçük şahinler, hazırlanan az miktarda erzakı yüklenip yola koyuldular. En küçükleri 11, en büyükleri 14 yaşındaydı. Ahmet bir bakıma grubun lideri gibi idi. Hem savaştaydılar, illa birinin komutanlık etmesi gerekiyordu. Heyet, sorumluluğu ona vermişti.

Anteplilerin “mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır” diye anlattığı, sert bir Mart ayazında, sırtlarında tarihin en onurlu yüküyle yola revan oldular. En iyi tahminle 3-4 saat yürümeleri gerekiyordu. Şehrin giriş ve çıkışlarını tutan Fransız kuvvetlerine yakalanmadan Şahin Bey’e ulaşmaktan başka bir şey yoktu akıllarında.

Güzergahlarını ona göre ayarladılar. Düztepe’deki mezarlıkların içinden, atalarının mezar taşlarını siper edinerek hızla geçtiler. Karataş’a ulaştıklarında küçük bedenleri yorgunluktan bitmişti bile. Yükleri ağırdı. O yaşlarda çocuklar için çok ağırdı. Zayıf bacakları titreye titreye tırmanmışlardı Karataş yokuşunu. Karataş’ı kaplayan kara taşların arasındaki kırmızı çamurlara bata çıka yürümeye devam ettiler.

Saatler süren yolculuk onları bitap düşürdüğünde biraz duruyorlardı ve Ahmet konuşmaya başlıyordu:

-          - Arkadaşlar, canlarını din ve vatan uğruna ortaya koyan yiğitler bizi bekliyor. Dayanın, zaferden sonra çok dinleneceğiz. Fransızları durduralım, başka kimse dokunmaya cesaret edemeyecek bize!

Seyit devam ediyor benzer bir coşkuyla:

-          - Çanakkale’de Seyit Onbaşı’nın kaldırdığı mermi bizim yükümüzden ağırdı. Yükü hafifleten iman ve hamiyettir. Davranın arkadaşlar, yürüyün, vatan sizden hizmet bekler! Ben adımın hakkını vereceğim.

Öyle öyle geldiler. Beylerin Şahin’ine kavuştular. Şahin Bey cephe gerisine gelerek bu gençleri alınlarından öptü. Erzak sağ kalan çetelere dağıtıldı. Sayıları çok azalmıştı ama o kadar heybetliydiler ki, sanki bu 18 kişilik küçük müfreze dev bir ordu gibi görünüyordu çocukların gözüne. Her biri birer avcı şahin gibi, kavrayıp tüfeklerini yürüyorlardı siperlere.

Tam o sırada, Fransız ordusu ağır silahlarıyla yeni bir saldırı başlattı. Top atışları mevzileri hallaç pamuğu gibi atıyordu. Makinalı tüfek sesleri kesilmek bilmiyordu. Ön cepheden gelen sesler saldırının şiddetini haber veriyordu. Çocuklar silahsız olmanın verdiği çaresizlikle dişleriyle dudaklarını ısırarak sindiler birer köşeye.

Antep’in yiğit öncüleri birer birer düştüler toprağa. Cephaneleri biten kahramanlar, bir an bile teslim olmayı düşünmedi. Son mermiler atılırken, eller süngülere uzandı.

Şahin Bey bu büyük saldırı altında çocukların geri dönemeyeceğini görünce, çocuklara dere içinden sürünerek yolun birkaç yüz metre kadar doğusundaki Dokurcum değirmenine gitmelerini, orada saklanmalarını ve çatışmalar hafifleyince geri dönmelerini emretti.

Dokurcum değirmenine sığınan çocuklar yorgunluktan bitkin bir halde her biri bir köşeye adeta yığıldılar. Savaşın ve yiğit gazilerin büyüttüğü bu fedakar çocuklar korkmuyorlardı. Sadece Antep’e dönmek ve direnişe silahlarıyla katılmak için uygun zamanı bekliyorlardı.

O zaman hiç gelmedi.

Şahin Bey ve çetesi, son mermilerini atmış ve süngülerini takmışlardı artık ve ayakta kalan son yiğitleriyle Fransız ordusunun üstüne gittiler. 3-4 yiğit adam binlerce askerin üstüne tek kurşunları olmadan ve sadece tüfeklerin ucuna taktıkları süngüleriyle yürüdüler.

Fransız ordusu, günlerdir aşamadığı bu küçük ama dev müfrezenin cephanesiz üstlerine yürüyen kahramanlarından duyduğu korkuyla mermi yağdırdı üstlerine. En önce ve en ileride Şahin Bey düştü köprüye ve sözünü yerine getiren erlerden biri olarak, cesedini çiğnetmeden düşmana yol vermeyen adamlardan bir adam olarak tarihe geçti.

Ortalık sessizliğe büründüğünde çocuklar ne olduğunu anlamadan değirmenin kapısı tekmelerle arkaya yaslandı. Fransız gözcüleri onların saklandığı değirmeni tespit etmiş ve köprüdeki çatışma sonra erince ilk iş olarak değirmene yönelmişlerdi.

Bir anda içeriye doluşan Fransız askerlerini gördüler ve kahramanların sonlarını anladılar. Onlar şehit olmuştu. İçlerini düşmanla karşılaşan her Müslüman gibi bir yiğitlik, bir sekinet kapladı ve onurla ayağa kalktılar.

Hiçbirinde silah yoktu, bırakın silahı bir çakı bile yoktu üzerlerinde.

Fransız komutanın işaretiyle yan yana dizildiler. Fransızlar silahlarını olmadığını gördükleri halde yanlarına yaklaşmaya cesaret edemiyorlardı. Arkalarını dönmelerini istediler ve sonra teker teker çocukların ellerini arkadan bağladılar. Sonra da birbirlerine bağlayıp bir kutlu kervan gibi yürüttüler.

Değirmenden dışarıya çıkartıp yakındaki bir kayalığın dibine götürdüler çocukları. Ahmet o sırada arkadaşlarına cesaret veriyor ve ölümden korkmamalarını, öldürülürlerse şehit olacaklarını fısıldıyordu. Dedelerinden, babalarından ve hocalarından dinledikleri destanların şimdi yaşanma zamanıydı. Akıbetlerini tahmin ediyorlardı ve metanetle yürüyorlardı, cennetin kapısına doğru…

Çocukların yüzleri çelikten birer levhaya dönmüştü. Korkudan eser yoktu hiçbirinde. Onurla ve gururla dizildiler yan yana. Alınları aktı. Avrupa’nın bir ucundan Osmanlı yurdunu işgale gelen Fransız gavuruna boyun eğmemişlerdi.

Ağlamadılar, boyun bükmediler, gözlerini kırpmadılar!

Fransız komutan, bir müfreze askeri dizdi karşılarına. Askerler nişan pozisyonu aldıklarında Ahmet, babasını düşündü. Babası Çanakkale’den yükselmişti göklere, Ahmet ise Antep’ten ama buluşacakları yer aynı idi. Cennette babasına sarılma hayaliyle uyuduğu her akşam gördüğü rüyayı şimdi yaşayacaktı.

Her birden “Lailaheillallah, Muhammedun Rasulullah” diye mırıldandılar. Ahmet ve Seyit yüksek sesle “Allahu Ekber” diye bağırdılar, diğerleri de onlara eşlik etti. Bu içten haykırışlar Fransızları daha da sinirlendirdi ve komutanları “tirez” diye böğürdü.

Bir anda ortalığı kaplayan tüfek sesleri uzun sürmedi ve 14 genç beden toprağa düştü. Bazıları hala çırpınıyordu, belli ki ölmemişlerdi. Fransız komutan bu defa “fiche a baionnette” diye böğürdü.

Süngülerini taktılar ve gencecik bedenleri çırpınmalarına aldırış etmeden bu defa süngüleriyle delik deşik ettiler. Ahmet üstüne gelen Fransız askerini fark ettiğinde sesinin çıktığı kadar, bütün gücüyle bir kere daha “Allahu Ekber” diye bağırdı ve sustu, sonra canını teslim etti.

Ölmemiş şehit olmuşlardı!

Değirmen, bu defa bereketli topraklarda yetişen buğdayları değil, şehitlerin bıraktığı onurlu toprakların büyüttüğü, ak alınlı gençleri öğütmüştü. Ekmek bereketti, şehit de bereketti; değirmen bereket öğütmüştü yine.

Yiğit düşmanlarına saygı duymayı bile beceremeyen Fransız kuvvetleri şehre doğru uzaklaşırken, olay yerine gelen halk, hem Şahin Bey ve arkadaşlarını hem de değirmen şehitleri 14 küçük kahramanın cesetlerini yüklendiler. Şehitler arasında Şahin Bey’in 11 yaşındaki oğlu Hayri de vardı.

Bundan sonra 11 ay sürecek direniş başladı ve Fransız ordusuna ya da uçakla yapılan bombardımanlara, tanklarla yıkılan şehre ve toprağa düşecek 6 binden fazla şehide rağmen, Antep halkı teslim olmadı.

Ne ki, açlık dizleri kırdı, ihtiyarlar ve çocuklar hastalıklardan ve bakımsızlıktan ölmeye başladı. Zehirlenmeyi göze alarak, 2-3 gün daha savaşabilmek için yenen acı badem çekirdekleri de tükendiğinde Antep düştü.

Tarih; 1 Nisan 1920’de başlayıp 8 Şubat 1921’de biten bu kahramanlık destanını, Şahin Bey’i, Karayılan Molla Mehmet’i, çocuk ve genç, kadın ve erkek binlerce şehidi yazdı bir kenara, okumak isteyenler için…

Dokurcum değirmeni şehitlerini yazdı tarih! 

Değirmen kapısının cennete açıldığını yazdı…

Okuryazarlık ve medeniyet

Bazı konularda zamanında ve zemininde konuşmak daha değerlidir. Hele günümüz insanları için gündemlerin hava durumundan daha hızlı değiştiğini göz önüne alırsak, günü geçen sözlerin dinlenmediğini söylemek mümkündür.

Neredeyse herkesin, her şeyi okuyabildiği ve dolayısıyla her bilgiye çok hızlı ulaşabildiği düşünülünce, hızlı gelenin hızlı gittiği gibi bir gerçek ortaya çıkıyor. Saygı duyulmadan ve özenilmeden elde edilen her şey gibi, bilgi de ucuzluyor.

Hakkında fikir beyan ettiğimiz herhangi bir konuda, toplum tarafından hemen sınıflandırılmak ve hasbelkader fikrimizin yakın olduklarıyla aynı safta görülmek gibi bir de riski var. Bunun bizim için bir sorun teşkil etmesi bir yana; insanların fikir ve sözlerinizi bu kategorize yaklaşımla dinlemesi ve anlamlandırması, gerçekten konuşmaktan ve yazmaktan uzak durduracak kadar ağır bir mana kirliliğine yol açması, asıl derdimiz.

Okumak ve yazmak, insan için çok özel bir nimettir. Bunun temelini, Allah(cc)’in insan oğluna dünya hayatında tabi olacağı kuralları bildirmek için yazılı metinleri kullanmış olması oluşturur. Adem(a)’dan Muhammed(sas)’e kadar gelen bütün sahifeler ve kitaplar bunu gösterir.

Öyleyse; kıyamete kadar dünyada vazgeçilemeyecek olan bir şey de, okumak ve yazmaktır. Değişen veya değişebilecek hiçbir şey bu gerçeği ortadan kaldıramaz. Sünnetullah tam da böyle bir şeydir; bütün insanlık bir araya gelse, O(cc)’nun kanununu iptal edemez, yerine daha iyisini koyamaz.

Günümüz insanı, okuma yazma bilmeyi medenilik ya da gelişmişlik sayıyor. Oysa İslam medeniyeti, marifeti yani Allah’ı ve mahlukatı doğru şekilde tanımayı medeniyetinin temeli olarak görür. Bugün yaşadığımız toplumlarda, okur-yazar cahillerin çokluğu da, tek başına okumanın ya da yazmanın yetmediğini anlatır.

Kendini ve Rabb’ini bilmeyen cahildir; isterse yeryüzünde bulunan bütün kitapları okumuş olsun, isterse bir o kadarını kendisi yazmış olsun…

İslam’ın oku emriyle istenilen şeyin yazılı bir metni okumak zannedenler fena halde yanılıyorlar. Zira bu emre ilk muhatap olan Muhammed(sas) okuma ve yazma bilmiyordu. Bu anlamda okumak; Allah(cc)’in bütün yarattıklarını, bütün öğrettiklerini ve bütün yazdırdıklarını anlamak yani idrak etmektir.

Sebepsiz ve herhangi bir fayda beklentisi olmadan, bir yeşil yaprağı koparan veya zararsız bir böceği öldüren kişi, okuryazar olsa da okumayı bilmiyordur. Kainatı okuyamayanın kitap okumakla medeniyete ulaştığını, dünyaya geldiğimizden beri yaşayan kimse görmedi.

Gelişmişlik ya da medeniyetle, okur-yazar oranı arasında bir bağ kurmak kadar anlamsız ve altı boş bir değerlendirme bilmiyorum.

Çocuklara ve gençlere, hayattaki varlık sebebi olarak okula gitmek ve mutlaka en yüksek derecelerle başarılı olmak ve asla başka bir ihtimalin olmaması gibi lanse edilince, başarısızlık durumunda bozulan kişisel ve ailevi dengeler, topluma yansıyan bozulmalar ve neticede kaybolan hayatlar ortaya çıkıyor.

Hayatın bir başka alanında belki de çok başarılı ve huzurlu bir yol tutması mümkün olan fertler, bu bakış açısı ve toplum baskısı sebebiyle heba olup gidiyorlar.

Bu yüzdendir ki geçmişte, okuma yazma bilmese de, hayatın ve eşyanın hakikatini idrak eden ve bu idrakle yaşayan bir toplum inşa ederek; dünyaya adalet, iyilik, gelişmişlik ve güzellik hediye eden medeniyetler inşa etmişiz. Bugün, çok okuyan ve çok yazan ama bir medeniyet inşa edemeyen toplumlara dönüşmüş olmamız da, bakışımızın hatasının delilidir.

Bugün okuryazar oranı mukayeseleri ile batılı ülkelerle doğulular arasında bir medeniyet yarışması düzenleyen az gelişmiş ama okuryazar kesimler, ne batının vahşet üzerine inşa ettiği zenginliğinin kaynaklarını, ne de halihazırda bir çok batılı ülkede yüksek oranlarda okuryazar olmayan insan yaşadığı gerçeğini duymak bile istemezler.

Örneğin, kuzey batı Avrupa ülkesi ve dünyanın en iyi organize olan devletlerinden biri olan Hollanda’da, 17 milyon nüfusun 1 milyondan fazlasının, ya hiç ya da çok az okuma yazma bildiğini görmek istemezler.

Müslümanlar için okuma yazmanın temel motivasyonu, Kur’an ve Sünnet başta olmak üzere İslami ilimleri okuyabilmektir. Bunları okumaya başlayınca da, teknik ya da teknolojik gelişme kaçınılmaz olur. Temelinde Kur’an ve Sünnet olmayan okumaların sonunda ulaşılan yerin insanlığa hayır ve huzur getirmediğini, gerek tarihten gerekse bugün yaşadıklarımızdan görebiliyoruz.